Στην πόλη μας την Παραμυθιά, που ο κόσμος ήταν διαφορετικός, έβλεπες κοριτσάκα με μπούκλες και ωραία φορέματα φιόγκους στα μαλλιά τους και την ανεμελιά του παιδιού.
Ήταν τα παιδιά της αστικής μας κοινωνίας. Δίπλα έβλεπες να περνάει ένα άλλο κοριτσάκι της ίδιας ηλικίας με μαντήλι στο κεφάλι δίπλα μια γίδα που την πήγαινε να να βοσκήσει κατά τον Αηγιώργη, ή στα Σιαμέτια, και στο λαιμό της κρέμμουνταν το πλέξιμο, κάλτσες, ενώ πίσω σε ένα μικρό τσιμπολόι είχε λίγο ψωμί και μισό κρεμμύδι.
Τούτα τα μικρά κοριτσάκια που είχαν τόσο διαφορετική εμφάνιση, θα είχαν και διαφορετική τύχη.Η μια θα πήγαινε στο σχολείο μετά στο Γυμνάσιο και ύστερα θα μπορούσε έστω και χωρίς να έχει πάει Ακαδημία θα μπορούσε να διορισθεί κάπου έστω και σαν δασκάλα σε μικρές τάξεις υπό την επίβλεψη δασκάλου. Θα ήταν πάντα καλοντυμένη και θα είχε μισθό για τα λούσα της και για την προίκα της. Αυτή δεν θα χρειαζόνταν πιθανώς καμιά προίκα. Προίκα ήταν ο μισθός της. Αυτή θα διάλλεγε το σύντροφο της ζωής της ακόμη και αν ήταν προξενιό. Αυτή θα αποφάσιζε αν τον ήθελε ή όχι.
Όσο για την οικογένεια και τα παιδιά όλο και κάποια θεία θα ΄ήθελε να βοηθήσει για να ξεφύγει και κείνη από την κούραση του χωριού. Μα κι αν δεν υπήρχε θεία για λίγες δραχμές κάποια γυναίκα θα έκανε για λίγες ώρες τις δουλειές και θα κοίταγε τα παιδιά. Ακόμη κι αν δεν παντρεύονταν θα ήταν η κυρία τάδε και δεν θα είχε ανάγκη να ξεπέσει στα χέρια κανενός.
Ας δούμε τώρα το άλλο κοριτσάκι, αυτό παρέα με την κατσικούλα της και το πλέξιμό της όταν έφτανε στον τόπο της βοσκής του ζώου. Θα κρέμαγε το τσιμπολόι της σε κάποιο δένδρο και θα περίμενε πλέχοντας να έρθει και κάποιο άλλο παιδί. Και έρχονταν, αγόρια και κορίτσια.
Τότε κοίταγαν να πάνε τα ζώα κάπου που να έχει τροφή και έβρησκαν το χρόνο να παίξουν κυνηγητό, κρυφτό, ξυλίκι. Αν τους ξέφευγε κανένα ζώο, τότε έτρεχαν όλα μαζί να το βρουν το λυκοσκισμένο που δεν στέκεται. Αυτό το κοριτσάκι θα είχε και καλό φόρεμα της Κυριακής και καλά παπούτσια, μετά τα δέκα τρία της χρόνια. Θα φορούσε το μαντήλι με τρόπο που να φαίνονται οι ωραίες της πλεξίδες. Στα δέκα τέσσερα, ήξερε να πλένει,να ζυμώνει, να κάνει αργαλειό μα προ παντός να κουβαλάει στη ράχη της μεγάλο φόρτωμα ξύλα.
Στην Παραμυθιά επειδή είχε πολλές βρύσες και πηγάδια δεν κουβάλαγαν νερό με τη βαρέλα. Το νερό το κουβάλαγαν με τα γκιούμια ή στάμνες.
Στα δέκαεφτά, το πολύ δέκα οχτώ, έπρεπε να παντρευτεί με προξενιό. Έρωτας; Υπήρχε, όμως αν η οικογένεια δεν ήθελε η κοπέλα έσκυβε το κεφάλι και ακολουθούσε τη μοίρα της. Από μικρή είχε μάθει τα καλά του γάμου της οικογένειας. Έτσι πριν νοιώσει τον κόσμο βρήσκονταν παντρεμένη και μάλιστα στο χρόνο με παιδί. Η ζωή της δύσκολη.
Αν είχε το ψωμί και άντρα και πεθερικά καλά, όλα καλά. Δεν την ένοιαζε η δουλειά μήπως στο πατρικό της δεν περνούσε τα ίδια και χειρότερα. Λάχανα στη μάνα μου, Λάχανα στον άνδρα μου, κάλιο με τη μάνα μου πάρεξ με τον άντρα μου έλεγαν οι κακοπαντρεμένες. Κάλιο με τον άντρα μου πάρεξ με την μάνα μου οι καλοπαντρεμένες.
Άμα όμως η φαμίλια ήταν κακιά και η πεθερά στρίγκλα που έβγαζε τα απωθημένα της πάνω στο θύμα που βρέθηκε μπροστά της τότε το ψωμί πικρό γίνονταν ένα με το δάκρυ και τη σιωπή. Αυτή ήταν η ζωή της. Αγκάλιαζε τα παιδιά της και προσπαθούσε να είναι όσο πιο μακριά από την εμπόλεμη ζώνη.
Αν μίλαγε ο άντρας; Τότε στις οικογένειες κουμάντο έκαναν τα πεθερικά. Έρχονταν ο άνδρας και έδινε το μεροκάμματο στον πατέρα ή στη μάνα. Ευτυχώς τα πράγματα άλλαξαν. Τι περίεργο όμως άλλαξαν και πήγαν στο άλλο άκρο.
Την ομορφότερη στιγμή της ζωής της γυναίκας, εκείνη την αντάλλαξε με το κομψό της σώμα. Δεν ήθελε παιδιά, κι αν έρχονταν κατά λάθος, δεν τα θήλαζε να μην χαλάσει το ωραίο της στήθος. Το σκυλάκι αντικατέστησε τα παιδιά. Και η κενοδοξία αντικατέστησε τα όνειρα για δημιουργία. Όλα έγιναν πράγματα, λούσα. Έπιπλα, διακοσμητικά, χαλιά κρύσταλλα. Πολλά άλλαξαν μα αντί για ευτυχία γύρω υπάρχει μια μοναξιά που τη νοιώθεις, ακόμη και όταν είσαι σε μια γιορτή μέσα σε πολύ κόσμο.
Τώρα ναι, αυτά όλα άλλαξαν, έχουμε τα ηλεκτρικά σπίτια, με όλες τις ανέσεις.
Φωτογραφία αρχείου
*H Αλεξάνδρα Παυλίδου Θωμά, είναι συγγραφέας, ποιήτρια, βραβευμένο μέλος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών και μέλος της Διεθνoύς Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών
Join the Conversation