Ο Κοσμάς ο Αιτωλός, επίσημα αναγνωρισμένος Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας από το 1961, γεννήθηκε στην Αιτωλία, στην επαρχία Αποκούρου, το 1714, όπως και ο ίδιος αναφέρει σε μία Διδαχή του. Ωστόσο δίδαξε και ευεργέτησε σε πολλές περιοχές της Ελλάδος, μεταξύ αυτών και στην Παραμυθιά, την οποία έχει επισκεφτεί 3 φορές.
Διαβάζουμε από την μελέτη της Φιλολόγου, Θεολόγου και Δ/ρ Παιδαγωγικής, Μαρίας Μαμασούλα, πως στα 1776 «ανασύστησε το Σχολείο της πόλεως στο παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου νέο φυτώριο στελεχών». Η παράδοση διασώζει πολλά για την αγάπη και την πίστη Τούρκων αγάδων στον Άγιο Κοσμά. Από την Παραμυθιά στέλνει το γράμμα στον αδελφό του Χρύσανθο, κάνοντας τον απολογισμό της ζωής του με την επιστολή αυτή να μένει στην ιστορία και να διδάσκεται. Όργωσε όλη την περιοχή, πέρασε σχεδον σε όλα τα χωρία της Παραμυθιάς.
Αναφερόμαστε σε μια περίοδο που η Παραμυθιά ήταν υπό Τουρκική κατοχή, ωστόσο τόσο οι Χριστιανοί κάτοικοι όσο και οι Τούρκοι, τον θεωρούσαν φωτισμένο άνθρωπο. Λίγα χρόνια πριν βρήκε μαρτυρικό θάνατο ο Άγιος Αναστάσιος ο εκ Παραμυθιάς, ο οποίος ωστόσο και μεταξύ άλλων έκανε Χριστιανό τον γιο του Πασά ο οποίος στην συνέχεια άλλαξε το όνομα του και έγινε ο μοναχός Δανηήλ που ίδρυσε την Μονή της Παναγίας της Μυρτηδιώτισσας στην Κερκυρα. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν το κλίμα που ειχε να αντιμετωπίσει στην Παραμυθιά ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός.
Στο πέρασμά του έστηνε σταυρούς. «Προέτρεπε τους κατοίκους των μερών εκείνων ίνα εμπηγνύωσι σταυρούς μεγάλους εις τα τέσσαρα άκρα των χωρίων αυτών εις ανάμνησιν του υπέρ ημών σταυρωθέντος», γράφει χαρακτηριστικά η Μαρία Μαμασούλα. Μάλιστα ο λαός με την απλοϊκή του πίστη θεωρούσε τους στημένους σταυρούς ευλογημένους για τον τόπο τους και πηγές δυνάμεως και θαυμάτων. Γνωρίζοντας ο Πατροκοσμάς τη δύναμη του Σταυρού και την επίδρασή του στους υποδούλους, και θέλοντας να τους τονώσει το θρησκευτικό συναίσθημα έστηνε Σταυρούς στο διάβα του, μάρτυρες της παρουσίας του και του κηρύγματός του.
Εκτος από την Παραμυθιά, ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός βρέθηκε στους Φιλιάτες, στο Γηρομέρι, στο Φοινίκη. Η παρουσία του εκεί προκάλεσε μεγάλο ενθουσιασμό. Το κήρυγμά του μίλησε βαθειά στις καρδιές των Ηπειρωτών, τους ενέπνευσε, τους συγκίνησε, τους άλλαξε τη ζωή
Στην περιοχή οι εξισλαμισμοί ήταν πολλοί. Ο εξισλαμισμός της περιοχής «κορυφώθηκε λόγω των πυκνών επιχειρήσεων των τουρκικών στρατευμάτων εναντίον των κλεφταρματολών, καθώς και λόγω των συνεπειών του ρωσοτουρκικού πολέμου και της αποτυχίας του κινήματος του Ορλώφ». Ο Αραβαντινός γράφει: «Οι χριστιανοί της Χαονίας και Θεσπρωτίας ήρξαντο ελαττούσθαι επαισθητώς, ένεκεν της κατά καιρόν τουρκίσεώς των, γιγνομένης προς αποφυγήν των αδιαλείπτων κακουχιών, ας οι Οθωμανοί ενεποίουν εις τους χριστιανούς. Πολλά χωρία ηναγκάσθησαν, ίνα εναγκαλισθώσι τον Ισλαμισμόν. Ο Ιεραπόστολος Κοσμάς περιήρχετο διδάσκων και υποστηρίζων τον χριστιανισμόν εν ταις Ελληνικαίς χώραις, δια ζήλου απαραμίλλου, καμάτων ατρύτων και κινδύνων αδιαλείπτων», και ακολουθούν δεκάδες χωριών που εξισλαμίστηκαν.
Join the Conversation