Ο Οκτώβριος είναι ο μήνας που το πράσινο οργιάζει. Οι βροχές του Σεπτεμβρίου, το όργωμα, η νέα σπορά, έδωσε το χνούδι της ζωής πάνω στο κοκκινόχωμα με τα ασπρολίθαρα. Αυτόν τον καιρό διάλεγε ο πατέρας μας για τις τελευταίες μας εκδρομές τις μικρές εκδρομές τις Κυριακές στα γύρω χωριά με τα όμορφα τοπία. Εμείς, σαν τα πουλιά κάθε Σαββατόβραδο, του τρώγαμε το κεφάλι, να μας πάει εκδρομή. Επειδή αυτές οι εκδρομές είχαν παιδευτικό χαρακτήρα [τότε δεν το ξέραμε] ήταν κοντά μια δυο ώρες το πολύ.
Εκδρομή στον Κωκυτό.
Με τις απόχες μας, με το καλάθι που το πηγαίναμε γεμάτο ψωμοτύρι και τηγανητές και το φέρναμε με χόρτα βατόμουρα, γκόρτσα. Ψάρια; Ναι Αλλά όχι με τις απόχες μας. Αυτές άδειες πήγαιναν άδειες γύριζαν. Καθόμασταν στην άκρη στο ποτάμι παίζοντας με το νερό, αφού είχαμε βγάλει τα παπούτσια και τις κάλτσες μας. Προσέχαμε να μη βραχούμε. Το νερό του ποταμού το χειμώνα είναι ζεστό. Μετά καθόμαστε στο χορτάρι κι αν είχε δροσιά πάνω σε πέτρες. Τρώγαμε μα το τραπέζι εκτός από το φαγητό που φέρναμε μας περιείχε και φρούτα που τα κόβαμε όπως γκόρτσα, αν ήταν κανένα γινομένο, βατόμουρα.
Μαθαίναμε τα χόρτα, πικραλίδες κάνουν κίτρινα λουλουδάκια και είναι βολβόριζα. Ραδίκια κάνουν μωβ λουλούδια σε ψηλό κοτσάνι. Ζωχούς δυο τριών ειδών. Γαλατσίδες, φτέντιες, πεντάνευρο λίγο, τσουκνίδα, καυκαλίθρες, μυρώνια, αγριόπρασα και αγριόσκορδα. Προβατοκουτσουλιές, ψωρίλια, βρακανίδες, αγριοσέλινα, κάρδαμο [ κοντά στο ποτάμι ] και αν είχαν ξεμείνει στύφνο, αντράκλα, βλίτα, κουτσουρέλες, αγριολάπατα ξυνίθρες, αγριοσέσκουλα. Μαζεύαμε και μπόρμπολα έτσι ΄θα είχε η μάνα μας την ευκαιρία να μας κάνει τα μπόρμπολα με λάχανα. Μας άρεσαν πολύ.
Για ψάρια δεν πηγαίναμε; Πήγαινε ο πατέρας σε μια οβίρα και με το περίστροφό του έριχνε μια σφαίρα στο νερό. Πω πω πόσα ψάρια ανέβαιναν επάνω! Απορούσαμε πως μια σφαίρα σκοτώνει τόσα ψάρια. Μετά μάθαμε πως ο θόρυβος τα σκοτώνει. Τα μαζεύαμε και αν μας έφευγαν θα πήγαιναν σε κάποιο σουλπί. Έτσι η εκδρομή μας, ήταν υπέροχη. Παίζαμε βλέποντας τα τρυποκάρυδα μα μπαινοβγαίνουν στα βάτα.
Εκδρομή στην Παναγιά στο χάλασμα.
Εδώ το μάθημα ήταν ιστορικό, αρχαιότητα και νεότερη ιστορία. Αρχαίοι Θεσπρωτοί ξεπήδαγαν από τα κάστρα της Βέλλιανης του Καρυωτιού. Παραμύθια με βυζαντινούς άρχοντες. Αρχόντισσες καλόκαρδες κυράδες και φρουροί αραπάδες.Μα κι εδώ το καλάθι μας γέμιζε χόρτα και βατόμουρα, μπόρμπολα, μα και κυκλάμινα για όλους, τις θείες, τη γιαγιά μας το σπίτι μας.
Εκδρομή στη Μεγάλη Βρύση.
Εδώ δεν κουβαλάγαμε καλάθι. Σε ένα σακούλι είχαμε λίγο ψωμοτύρι. Θα γυρίζαμε στο σπίτι για φαγητό. Επειδή εμείς δεν θέλαμε να μένουμε στη Μεγάλη βρύση πολλές φορές μόλις ξεκινάγαμε αρχίζαμε τη μουρμούρα. Μπαμοά να μας πας στο Κεφαλόβρυσο να δούμε τη θεια Πανάγιω, το μπάρμπα Λάμπρο. Και πηγαίναμε στον Παράδεισο. Όλοι οι φράχτες ήταν γεμάτοι από περιπλοκάδες με άσπρα, μωβ, ροζ, χωνάκια, μικρά ή μεγάλα. Κάτι υπέροχα χωνιά τεράστια που δεν μας άφηνε ο πατέρας να τα πιάσουμε γιατί ήταν δηλητηριώδη. Μπροστά από τις αυλές οι αηδημήτριδες όλων των χρωμάτων έδιναν μια υπέροχη εικόνα καθώς ανάμεσά τους ξεπηδούσαν ωραίες κόκινες ντάλιες ή δίχρωμες ακόμη άσπρα και κόκκινα τραντάφυλλα.. Κανάλια νερό περνούσαν μπροστά μας όμως ήταν βαθειά. Περνούσαμε πάνω από τα μικρά γεφυράκια όπου είχε για να πάμε στους δικούς μας.κεί βλέπαμε ζώα μανάρια και μια τεράστια αγελάδα σταυλισμένη που έκανε γάλα και ο Θείος μας ο Χαρίσης το πήγαινε κάθε πρωί για πούλημα στην Παραμυθιά. Ανεβαίναμε στο γομάρι για βόλτα.
Το σπίτι ήταν μέσα σε ένα παράδεισο. Ένα τεράστιο δένδρο ήταν στην αυλή, ροδιές κυδωνιές και μηλιές, στολισμένες καρπούς.. Ο μπάρμπα Λάμπρος με τον πατέρα έπιναν το ουζάκι τους περιμένοντας και το Χαρίση. Και μεις γυρίζαμε με τα κατσικάκια, και αρνάκια, που μόλις είχαν γεννηθεί
Μετά πηγαίναμε στη θεια Πανάγιω, αδελφή της γιαγιά μας της Ελένης, μια γλυκιά γυναίκα που μόνο το χαμόγελο είχε στα χείλη της που τα σφάγιζε ο πόνος του χαμού του γυιου της του Φώτου. Εκεί θα τρώγαμε πρόβειο γιαούρτι, με ζάχαρη και τυρί φρέσκο με ζάχαρη. Ο πατέρας με το μπάρμπα αυγά τηγανητά με τυρί φρέσκο με ζάχαρη. Τους είχε βάλει και αλάτι πριν. Άντε Τσίλη οι δυο Βασίληδες γαμπροί σήμερα. Δεν το γνωρίζετε, ήταν έθιμα, όταν πήγαιναν προξενιό γαμπρό, του γαμπρού του σέρβιραν, αυγά τηγανητά με τυρί φρέσκο και ζάχαρη από πάνω. Γέλαγε ο μπάρμπας και δε μίλαγε. Σε λίγο η θεία έκανε και γαλατόπιτα και τυρόπιτα, χλωρόπιτα. Γεμίζαμε τις αγκαλιές λουλούδια και η θειά γέμιζε ένα σακκούλι με τις πίτες, τυρί, και γκίζα.
Έτσι περνάγαμε τις Κυριακές μας μετά την εκκλησία και όσο ο καιρός ήταν ακόμα καλός. Μετά, μέσα στο σπίτι. Σχολείο, σπίτι, διάβασμα, παιχνίδι στην αυλή. Εγώ στο χωριό με τον πατέρα.
Ποτέ δεν κάναμε το Σταυρό μας αν δεν είχαμε πλυθεί. Ποτέ δεν τρώγαμε αν στην τάβλα στο σπίτι της γιαγιάς ή στο τραπέζι του σπιτιού μας, αν, δεν πλέναμε τα χέρια μας, αν δεν καθόμασταν όλοι μαζί στο τραπέζι, να κάνουμε το σταυρό μας και να αρχίσουμε να τρώμε. Ποτέ δεν σηκωνόμασταν από το τραπέζι αν δεν έτρωγαν όλοι και να έλεγε ο παππούς ή ο μπαμπάς ή εγώ το δι ευχών.
Αυτά για τότε που τα σπίτια είχαν το εικόνισμα του Χριστού μας, της Παναγιάς και των Αγίων μας, στο εικονοστάσι έστω κι αν μένανε σε καλύβα. Εκεί πάντα κατοικούσε και ο Χριστός μας. Με αυτές τις αρχές μεγαλώσαμε εμείς. Τι κάναμε για τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας, απλώς πολλά τα ξεχάσαμε…
Φωτογραφία αρχείου με παιδιά του οικοτροφείου Παραμυθιάς
Διαβάστε όλες τις ιστορίες της βάβως, από εδώ.
*H Αλεξάνδρα Παυλίδου Θωμά, είναι συγγραφέας, ποιήτρια, βραβευμένο μέλος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών και μέλος της Διεθνoύς Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών.
Join the Conversation