Οι ιστορίες της Βαβως: Ήθη και έθιμα Αποκριάς.

Εμείς δεν παίζαμε με γάνες για να μην κουράζεται η γιαγιά μας. Ο χάψαλος γίνεται ως εξής. Δένουν ένα καθαρισμένο αυγό βραστό σφιχτό σε ένα σπάγκο. Μετά δένουν τα χέρια τον παιχτών πίσω από την πλάτη τους. Ο σπάγγος δένεται σε ένα ξύλο και η μάνα περιφέρει το αυγό κρατώντας το ξύλο στα στόματα των παιχτών. Προσπαθούν οι παιχτες να το δαγκώσουν, όπότε το τρων και έτσι θα αναδειχθούν νικητές. Βασικό ήταν και οι στολές που ντύνονταν τα παιδιά και οι μεγάλοι. Τα μεγάλα κορίτσια δεν ντύνονταν.

Οι στολές ράβονταν στο σπίτι με φόδρα που ήταν φτηνή με τσουβάλι που ήταν πάμφθηνο και με ότι είχαν στο σπίτι. Οι άνδρες εύκολα ντύνονταν γριές απλώς φορώντας τα ρούχα μια γριάς του σπιτιού. Βάζανε και μια προσωπίδα και για μαλλιά μια χειροποίητη περούκα από μαλλιά γίδινα. Επίσης μπορούσαν φορώντας μια ωραία προσωπίδα να ντυθούν κομψές κυρίες με τα ρούχα των αδελφών τους. Τα παιδιά με απλές μεταβολές σε κάποια ρούχα τους, μια μάσκα, λίγο σατέν στο παντελόνι και να ο πρίγκιπας, ένα όπλο και γινόνταν κυνηγοί, τσολιάδες, γυφτοι, κλπ.

Τα κορίτσια, ντυνόταν κομψές δεσποινίδες, πριγκίπισσες, ή κυρίες. Εγώ είχα ένα φόρεμα παράνυφου λευκό μεταξωτό που μου το έβαζαν σε όλους τους γάμους του σογιού και συνόδευα τη νύφη. Μου έβαζαν και το λουλουδένιο στεφάνι στο κεφάλι.Έργα της θείας μου της Γιωργίτσας. Να λοιπόν η αφεντιά μου σαν τη νύφη. Μου έκαναν και ένα ξυλάκι στο οποίο ήταν καρφωμένα στην κορυφή ένα αστέρι από χρυσόχαρτο. Και μου έλεγαν,τι ωραία που είσαι;Είσαι μια αληθινή νεράιδα. Δεν ήθελα πια να γίνω ούτε νεράιδα ούτε πριγκήπισσα ήθελα να γίνω. Εγώ ήθελα να γίνω κυρία ή δεσποινίς.

Και δεν ήθελαν. Μα εγώ τριβέλιζα τη γιαγιά μου, που έγινε σύμμαχος μου και είπε. Δίκιο έχει το κοριτσάκι μου. Όλο το ίδιο το ντύνεται. Η μάνα μου θα ήθελε να πει, την κακομαθημένη θα της πέση ο κ΄΄ός αν ντυθεί πριγκίπισσα, αχ αχ αχ ξύλο που θέλει…. Ακόμα θα έλεγε τι θα την κάνουμε, τι θα την κάνουμε, τέτοια που γίνεται… Δε θα βρεθεί ήρωας για τούτη…

Τι να κάνουν; Άμα έλεγε η γιαγιά κάτι, μούγκα. Πήραν μια φούστα της μάνας μου την κόντιναν της έβαλαν βολάν και λάστιχο. Μια μπλούζα μεταξωτή της θείας που δεν της έκανε και τα παπούτσια της θείας Αθηνάς. Μου βάλανε κι ένα μαντήλι μικρό αυτό που βάζανε τότε για να κρατούν τα μαλλιά τους να μην τα χαλάει ο αέρας, μου έδωσαν και μια μικρή τσάντα βραδινή σατέν κεντημένη με μικρές βελονίτσες σταυροβελονιά,,, και μου έλεγαν να την προσέχω.

Κοίταγα στον καθρέφτη και δεν ξέρω αν μου άρεσε. Μου βάλανε μια ελιά στο μάγουλο, με ένα μολύβι. Μη γελάτε, όλες οι κοπέλες τότε έπρεπε να έχουν μια ελιά στο μάγουλο. Ναι και κραγιόν μου έβαλαν. Πήγαμε βόλτα, έβγαλα φωτογραφία, όμως δεν ήθελα να ξαναντυθώ ποτέ πια, δεν μου άρεσε. Ίσως μεγάλωσα και ήθελα να είμαι αληθινή δεσποινής.

Ένα έθιμο που είχαν ακόμη πως στις αποκριές τα βράδυα όλοι μαζεύονταν έξω από το σπίτι στις αυλές ή είχαν ανοιχτές τις πόρτες να μπαίνουν οι μασκαράδες. Τα τραγούδια από ότι θυμάμαι δεν ήταν αθυρόστομα. Αν ήταν ίσως δεν τα έλεγαν μπροστά σε παιδιά. Ήταν της ακρίβειας τον καιρό, η Διαμάντω, η Μαριώ, η προίκα, όλα χορευτικά κλπ

Η κρεατινή ήταν σαν ένας οικογενειακός ας πούμε γάμος. Πίτες κρασί, γλυκά και μικρά πιτάκια που μπαίνουν εύκολα σε όλους χωρίς πετσετάκι και πειρούνι. Σε όλη την ώρα που κράταγε η γιορτή και ήταν από το μεσημέρι μέχρι το βράδυ γίνονταν χαμός.

Ο χαρτοπόλεμος οι σερμπατίνες τα τραγούδια από τους μασκαράδες, κάποια θεατρικά, πολλά που ήταν από το βιβλίο του Ψαθά “Η ΘΕΜΙΣ ΕΧΕΙ ΝΕΥΡΑ”

΄Το πρωί, όλοι στις δουλειές τους και μεις στο σχολείο μας. Περιμέναμε την Κυριακή της Τυρινής να ανάψουμε τις Τζοραμπίνες να χορέψουμε γύρω από τις φωτιές να συνοδέψουμε τον καρνάβαλο να πάμε στο Γαλατά να κάψουμε τον Ιούδα.

Τα ξύλα για τις φωτιές ήταν έτοιμα από μέρες.

Της Τυρινής είχαν την τιμητική τους οι πίτες με τυρί. Τυρόπιτες, γκιζόπιτες, ριζόπιτες, μακαρονόπιτες, μπουρέκια, κολοκυθόπιτες τηγανήτες με τυρί και τυροπιτάκια. Όμως κάποιοι έκαναν και κρέας, γιατί κάποιοι άνδρες δεν ήθελαν να νηστεύουν. Έλεγαν ας φάμε τώρα που έχουμε, τον άλλο καιρό,΄΄νηστεύει ο δούλος του Θεού, ψωμί δεν έχει να φάει΄΄.

Ο κόσμος χαιρότανε πολύ, πλούσιοι και φτωχοί τούτες τις ώρες ήταν όλοι ένα.Και γιατί να μη ήταν, αφού τότε όλοι γνώριζαν πως η ζωή είναι μικρή, πως ο θάνατος μας περιμένει ξαφνικά. Τι να σας πω όμως, το μεγαλείο ήταν οι φωτιές[ Τζοραμπίνες] σε κάθε γειτονιά.

Οι μασκαράδες που πήγαιναν από γειτονιά σε γειτονιά. ΄Ήταν πολύ ωραίο να τους βλέπεις να χορεύουν και να λένε χωρατά. Βέβαια παρέες παρέες πήγαιναν και οικογένειες με τα κορίτσια τους πάντα κομψά και καλοντυμένα πλούσιες και φτωχές. Η Οικοκυρική Σχολή έκανε το θαύμα της. Και ο Δήμαρχος που περνούσε σε όλες τις γειτονιές έδινε ένα ας το πούμε βραβείο στη μεγαλύτερη φωτιά. Το κλέβαμε αυτό το βραβείο, γιατί η μάνα μου έβαζε πολλή στάχτη και έριχνε πετρόλαδο, και άντε να φτάσουν οι άλλοι τη δική μας φωτιά..
Θα σας γράψω λίγα τραγούδια,

Στης ακρίβειας το καιρό, θέλησα να παντρευτώ,
και μου δώσαν μια γιναίκα, πούτρωγε για πέντε δέκα.
Και στην πρώτη τη βραδυά, Έφαγε πέντε έξη αρνιά,
και το δεύτερο το βράδυ, πάει όλο το κοπάδι.
Και την τρίτη τη βραδυά, απαιτήσεις βρε παιδιά.
Άντρα μου καλέ μου άνδρα, άνδρα μου θέλω καπέλο,
γύρω γύρω νάχει βέλο. Άνδρα μου καλέ μου άνδρα,
άνδρα μου θέλω φουστάνι γύρω γύρω μα γα’ι’τάνι
Και σαν πιάνω ένα ξύλο, και τη φέρνω γύρω γύρω.
Να γυναίκα μου φουστάνι, γύρω γύρω μα γα’ι’τάνι,
να γυναίκα μου καπέλο νάχει γύρω γύρω βέλο.

Ρεντζέλω [κουρελιάρα]

Της ρετζέλως τα παιδιά, στο χορό γνωρίζονται,
Μπροστινέ μου που χορεύεις να σε δω να διακονεύεις.
Όμορφό μου παλλικάρι να σε δω μ΄ένα ποδάρι.

Βέβαια πολλά είχαν σαν θέμα όπως την κοπέλα που ήθελε να παντρευτεί αλλά ήταν ακαμάτα. Την κρυφοερωτευμένη, κλπ

Χρόνια πολλά και καλή σαρακοστή

*Φωτογραφία: από το αρχείο της Ανδριάνας Καραγιάννη