η Αλεξάνδρα Παυλίδου Θωμά*
Είναι γεγονός πως οι Ηπειρώτες για γλέντια καιν την γούνα τους. Έτσι και οι παραμυθιώτες. Σε κάθε γιορτή είχαν πανηγύρι.
Η τελευταία Κυριακή της Αποκριάς είναι η Τυρινή. Μεταξύ μας πολλοί έτρωγαν και κρέας μαζί με τις τυρόπιτες που γέμιζαν τα τραπέζια.
Οι φωτιές, ( τζοραμπίνες ), οι μασκαράδες, τα τραγούδια που πολλά υπέκρυπταν και πονηρά,,, το κάψιμο του καρνάβαλου που τον λέγανε και Ιούδα που ήταν φορτωμένος σε ένα γαϊδουράκι και θα τον καίγαμε με το τέλος του γλεντιού στον Γαλατά, με αλαλαγμούς και τραγούδια σκωπτικά. το κρασί και το τσίπουρο ή η ρακή, δημιουργούσαν μια πραγματική Διονυσιακή γιορτή, που μόνο μαινάδες δεν είχε,,,, αλλά αυτές τις αντικαθιστούσαν άντρες ντυμένοι γυναίκες. Οι δρόμου ήταν το βράδυ γεμάτοι κόσμο, κατά ομάδες.
Που στην αρχή ήταν κάπως συνεσταλμένοι αλλά μετά το κρασί που το έπιναν όπως οι θεοί στον Όλυμπο, άκρατο, έκανε την δουλειά του. Οι παρέες γύριζαν από γειτονιά σε γειτονιά, χαριεντίζονταν και γελούσαν. Όταν δεν μπορούσαν να ανακαλύψουν ποιος ήταν το πειραχτήρι που κρύβονταν πίσω από τις σεγκούνες της βάβως ή πίσω από τα γιδοτόμαρα και τα κέρατα φορεμένα στην πλάτη και ένα ή δυο κουδούνια να κουδουνίζουν στο λαιμό ή στα χέρια,, τους έριχναν χαρτοπόλεμο να μπουκωθούν να βρουν ποιος είναι. Οι σερπαντίνες χρωμάτιζαν τα ρούχα καθώς τυλίγονταν γύρω από το λαιμό και τα χέρια τους.
Και σε όλες τις γειτονιές ακούγονταν τα τραγούδια της Αποκριάς: Στης ακρίβειας τον καιρό επαντρεύτηκα και γω. Και μουδώσαν μια γυναίκα πούτρωγε για πέντε δέκα. Πως το τρίβουν το πιπερί καλογριές και καλογέροι. Σαν πας στην βρύση για νερό κι εγώ στην βρύση καρτερώ. Να σου τσακίσω το σταμνί να πας στην μάνα σου αδειανή. Τον μαράζη. Σήκω μαράζη πλάγιασε.
Σήκω Διαμάντω να πας για ξύλα, δεν μπορώ μάνα μ΄δεν μπορώ σύρε να φέρεις τον γιατρό. Για παντρειά όμως η Διαμάντω όπα όπαλα. κι όσα γυρεύει δώστου τα……… και εκεί ήταν και οι άνδρες που ντυμένοι γυναίκες έπαιζαν κάποιο δικό τους σκετς και αν δεν είχαν έμπνευση εδώ ήταν και ο Ψαθάς και ο Τσιφόρος..
Και κανένας δεν είχε όρεξη για ύπνο κι ας είχανε το πρωί Καθαροδευτέρα.
Αλήθεια οι τυρόπιτες στην Ήπειρο και στην Παραμυθιά πώς ήταν; Η τυρόπιτα η γνωστή σε όλη την Ελλάδα μας, κουρκούτι από καλαμποκίσιο αλεύρι,, ή μπεσαμελ, τυρί αυγά, βούτυρο φύλλα λεπτά. σε κάποιες βάζαμε άνιθο και δυόσμο. Αυτή μπορεί να ήταν στο ταψί κανονικά, μπορεί στριφτή μπορεί και ατομικές.
Η μάνα μουτης Αποκριάς έκανε και τυρόπιτα με κασέρι και κεφαλοτύρι από τα μπάτζιαρια του παππού μας του Χρήστου του πατέρα της. Με ρύζι εδώ η κρέμα έφευγε,, και στη θέση της έμπαινε λίγο βρασμένο ρύζι, αυγά τυρί βούτυρο φύλλα. Κολοκύθα βρασμένη με γάλα, τυρί αυγά φύλλα βούτυρο. Μα και οι λαχανόπιτες με μπόλικο τυρί και αυγά( μουρέκι ) και λόγο τραχανά ή σιμιγδάλι.) Λαχανόπιτα με χόρτα, τυρί, μυρουδιές και ρύζι. Φύλλα λάδι. Πρασόπιτα με μυρουδιές τυρί αυγά και φύλλα πάντα σπιτικά. Κοφτόπιτα, με σιτάρι, αυγά τυρί, φύλλα λάδι. Κοτόπιτα, κρεατόπιτα, κιμαδόπιτα, Μακαρονόπιτα ή παστίτσιο με τυριά και αυγά.
Καλη διασκέδαση, και όσο κρατάμε τα ήθη και τα έθιμα του τόπου μας, η Ελλάδα μας, ποτέ δεν θα πεθάνει. Ελλάδα δεν είναι μόνο ο τόπος που μας μεγαλώνει αλλά και η δύναμη της γενιάς των Ελλήνων να κρατάει ψηλά την σημαία τους.
Καλή Τυρινή και καλή Καθαροδευτέρα, καλή σαρακοστή.
*Φωτογραφία: Αποκριές στην Παραμυθιά, από το αρχείο της Ανδριάνας Καραγιάννη
*H Αλεξάνδρα Παυλίδου Θωμά,
βραβευμένο μέλος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών
και μέλος της Διεθνoύς Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών
Join the Conversation