Οι ιστορίες της Βάβως | Παραμυθιά… Μια ζωή γεμάτη ιστορίες και μύθους

Κάποτε όλοι μας είμαστε παιδιά. Οι εποχές που ζήσαμε μας σφράγισαν. Τα πρώτα χρόνια της ζωής μου, ήταν στην Παραμυθιά στην κατοχή και τον εμφύλιο, αφού γεννήθηκα το 1942.

Ο παππούς μου παλιός αξιωματικός που είχε πολεμήσει και πριν το 1909 όταν όλοι στα βουνά είχαν οργανωθεί, σε όμαδες στα χωριά μας από τους παπάδες. Στη Σέλλιανη τότε ήταν ο Παπα -Κονόμος, στην Βερενίκη ο Παπακολιούσης ή Παπατρομάρας, αλλού άλλοι.

Άκουγα και μέσα μου φύτρωνε και άνθιζε η αγάπη για την πατρίδα. Η Σημαία που έχει μια τρύπα κάπου κοντά στο Σταυρό σαν την αγγίζω με κάνει να κλαίω. Είναι από ύφασμα κουκουλάρικο. Η γιαγιά μου, ο παππούς μου η μάννα μου ο πατέρας μου…

Μέσα στο σπίτι από την αγράμματη γιαγιά μου που είχε την τύχη γυρω της, να έχει όλους όσους εκείνη έπλασε και τους έστειλε να μάθουν γράμματα κορίτσια και αγόρια. Γράμματα και τέχνη.

Η εποχές ήταν σαν τiς σημερινές. Τότε η κατεστραμμένη Ελλάδα είχε περήφανα παιδιά, που χρόνια αγωνίσθηκαν για τη λευτεριά.Που πολλά έμειναν εκεί…

Στα σπίτια ήταν ευτυχισμένοι σαν είχαν το ψωμί τους και για το προσφάι, ελιές, γαλοτύρι, και αν όχι, στα σεντούκια της κάθε βάβως του κάθε σπιτιού υπήρχε κάποια συκομα’ι’δα, λίγες τσαπέλες, τσίγαλα, καρύδια, η λευτόκαρα άγρια.

Το μεγαλύτερο δώρο σε όλα τα σπίτια των χωριών που μπορούσες να πας, όσο και να σας φανεί περίεργο, ήταν η ζάχαρη ο καφές και οι καραμέλες. Τα ρούχα της ούνδρας τα βάφανε και τα φέρνανε στα μέτρα τους ραμμένα στο χέρι, ήταν αρκετά να ντύσουν τους ΓΥΜΝΟΥΣ… Έτσι και το δικό μας σπίτι μάζεψε τον πόνο του από το χαμό ενός παιδιού νέου λαβέντη και του πρώτου εξαδέλφου του παιδιού της αδελφής της γιαγιάς μου.Τον Μήτσιο και τον Φώτο.

Οι φωτογραφίες και τα κράπια στα κάδρα και στην εξώπορτα έδειχναν τον πόνο όπως χρόνια έκαναν.

Τρία πράγματα είχαν όλα τα σπίτια. Ένα Σταυρό, μια εικόνα ενός Αγίου ή του Χριστού και της Παναγιάς το καντηλάκι και το θυμιατό.

Μέσα στην καταστροφή και τα συντρίμμια άρχισαν να γλύφουν τις πληγές τους και να βλέπουν μπροστά.  Τα γράμματα και οι τέχνες θέλουν λεφτά. Το μαγαζί αν και κεντρικό δεν έβγαζε τόσα. Η γιαγιά μας , έκανε ένα μικρό κασελάκι. Μέσα σε αυτό έβαζε ψιλικά και γυρίζαμε στα πανηγύρια. Εκεί έβγαιναν χρήματα. Όλοι ήξεραν τη γιαγιά μας και ο παππούς έβαζε πάγκο λίγο πιο πέρα, αν έβγαζε χρήματα; ΟΧΙ.

Εγώ εκεί δίπλα στη γιαγιά, έδειχνα, πρόσεχα, πούλαγα και ήμουν πολύ περήφανη, όταν η γιαγιά μου, μου έλεγε. Εσύ τσουπράκι μου δεν θα πεινάσεις ποτέ.

Για τους παραμυθιώτες, (γιατί όλα τούτα γίνονταν στην Παραμυθιά) ήταν κάτι πολύ ωραίο μιας και όλοι πήγαιναν στα πανηγύρια και έβρησκαν κάτι για τα παιδιά. Όλοι θα έδιναν μια δυο δραχμούλες για καραμέλες, κοκκαλάκια , ή σκουλαρίκια ψεύτικα για τα μικρά κοριτσάκια. Μια μπάλα, ένα τόπι ή μια σφεντόνα για τα μικρά αγοράκια.

Τη γιαγιά μου την αγαπούσαν όλοι όσοι τη γνώριζαν. Είχε ένα χαμόγελο στο στόμα της κι ένα φως στα υπέροχα γαλάζια μάτια της τι να σας πω. Ήταν ο κόσμος μας, ήταν το σχολείο μας αυτή η αγράμματη αλλά μορφωμένη γυναίκα.

Μια μέρα ήταν εκεί στα 1950 λίγο πριν ή λίγο μετά που θα πηγαίναμε στο πανηγύρι του Σουλιού. Πήγε στο φορτηγό του θείου μας τα πράγματα. Ανεβήκανε όλοι στην καρότσα εκτός από τον παππού μας που κάθησε δίπλα στον οδηγό. Κατεβήκαμε στο γεφύρι της Γλυκής που είναι στον Αχέροντα. Εκεί ανταμώσαμε και άλλους πολλούς που πήγαιναν και κείνοι στο Σούλι.

Πήραμε την ανηφόρα του μοναδικού για μας δρόμου τη σκάλα της Τζαβέλαινας. Ένας ένας προχωρούσαμε, κάτω φώναζε το ποτάμι στέλνοντας χρησμούς και εικόνες από μύθους αρχαίους. Κάποτε φτάναμε. Πρώτη δουλειά μετά το ξεφόρτωμα, να μπούμε στην εκκλησιά να ανάψουμε κεριά και να προσκυνήσουμε τις εικόνες… Εκεί όλοι οι συγγενείς μαζεύονταν να τα πούνε.

Πέρασαν κάποια χρόνια και η γιαγιά μας μεγάλωνε. Εκτός από την οικογένεια που είχε, ήρθε στο σπίτι και μια νύφη από άλλον τόπο. Ήταν και τότε το πανηγύρι στο Σούλι. Χαρές η νύφη που θα παγαίναμε στο Σούλι να γνωρίσει τον τόπο τον ηρωικό, να δει τη χώρα του Αηδονάτου και την Αχερουσία.

Ντύθηκαν όλοι με τα καλά τους πλην της γιαγιά μας που θα κουβαλούσε το κασελάκι με τα ψιλικά.  Μόλις το είδε η νύφη κέρωσε. Πήρε τον άνδρα της (το θείο μας ) και του είπε. Ντροπή να πουλάει η μάννα μας στα πανηγύρια και μεις να έχουμε όλα τα καλά. Προσπάθησε ο θείος να της εξηγήσει πως η μάννα του, αυτή τη δουλειά την έκανε αφ΄ ότου πήγε φυλακή ο βενζελικός πατέρας του, παλιά, τότε με τα κινήματα.
-Δεν έρχομαι.
-Δεν πάω και γω.
-Δεν πειράζει θα πάμε βόλτα και θα γυρίσουμε να τους πάρουμε.
-Μαμά δεν θα έρθουμε θα πάμε να δούμε την Πρέβεζα και θα γυρίσουμε το βράδυ να σας πάρουμε, λέει ο θείος μας στη γιαγιά μας…

Πάει η γιαγιά και ρωτάει τη νύφη της. Γιατί δεν έρχεται αφού χθες έκανε τόσες χαρές.
-Είναι δυνατόν να είμαστε όλοι σε κάποιες εργασίες ( τότε δεν δούλευε η θεία μας) και συ να πουλάς ψιλικά;
-Στο μαγαζί δεν πουλάω και ψιλικά; Το Σάββατο δεν βάζω πάγκο πάνω από του Γούσια γιατί; Είναι ντροπή η δουλειά;.
-Νοιώθω ντροπή είπε η νύφη.
-Άκου κόρη μου. Αν όταν πήγε ο πεθερός σου φυλακή, δεν με μάζευαν οι καλόγριες με τα παιδιά μου, αν δεν εργαζόμουνα πουλώντας τα πράγματα που έβγαζε το μοναστήρι στο Καλλιφώνι της Καρδίτσας δεν ξέρω πόσο περήφανοι θα είσασταν για μένα.

Ντροπή δεν έχει η δουλειά, ντροπή έχει η κλεψιά, η ψευτιά και η πουτανιά. Και μεις στο σπίτι μας είμαστε περήφανοι για το σόι μας. Άν κερδέσει ένας από το σόι ένα τσουβάλι λίρες κανένας δεν θα γίνει πλούσιος παρά αυτός που βρήκε και κέρδισε. Αν όμως κάποιος από το σόι τσούπρα η παιδί κάνει κάτι κακό τότε όλο το σόι βρωμίζεται. Λένε παλιοσόι από αυτό βγήκε ο τάδε ή η τάδε που έκαναν αυτό κι αυτό…

Γιατί τα γράφω,,, γιατί και σήμερα οι άνθρωποι κάνουν εργασίες όπως λένε μερικοί,,,, ταπεινές. Λοιπόν ταπεινές εργασίες,,, δεν υπάρχουν. Αν δεν υπάρχει ο σκουπιδιάρης εμείς θα βρωμήσουμε.

Εργάσθηκα σε πολλές δουλειές και είμαι περήφανη που τα κατάφερνα,που βοήθαγα το σπίτι μου και μπορούσα να κάνω κάτι χρήσιμό. Ακόμα κάνω πράγματα.

Φωτογραφία αρχείου. Διαβάστε όλες τις ιστορίες της βάβως, από εδώ.

*H Αλεξάνδρα Παυλίδου Θωμά, είναι συγγραφέας, ποιήτρια, βραβευμένο μέλος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών και μέλος της Διεθνoύς Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών.