Κατασκευές και ατομική ευθύνη | Ο Αν. Μπέζας για την σεισμική απόκριση των κατασκευών

Η εικόνα και τα συμπεράσματα

Στις 21/3, στις 02:49, συνέβη στην περιοχή μας ισχυρός σεισμός με μέγεθος Μ5.6 (Richter). Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Εθνικού Δικτύου Σεισμογράφων, το επίκεντρο ήταν περίπου 15 χιλμ. ανατολικά της Πάργας, στο βόρειο τμήμα του ρήγματος ΣΟΥΛΙ-2, με μήκος 9 χιλμ. και με μικρό σχετικά εστιακό βάθος, περίπου 8 χιλμ. Πριν από την κύρια δόνηση προηγήθηκε μία ασθενέστερη με μέγεθος Μ4.3, στις 23:38, ενώ ο Μ5.6 ήταν ο κύριος σεισμός που αντιστοιχεί στο συγκεκριμένο σεισμικό ρήγμα, γεγονός που αποδείχθηκε από τους δεκάδες μικρότερους μετασεισμούς. Έγινε έντονα αισθητός στην Ήπειρο και αισθητός στα Ιόνια νησιά, τη Δ. Στερεά Ελλάδα, τη ΒΔ Πελοπόννησο καθώς και σε περιοχές της Βορείου Ηπείρου (Αλβανία).

Η σεισμική δράση

Η περιοχή που επλήγη (σε Θεσπρωτία και Πρέβεζα) εντάσσεται στη ζώνη σεισμικής επικινδυνότητας ΙΙ του ΕΑΚ 2003 (τροποποίηση του Ελληνικού Αντισεισμικού Κανονισμού του 2000), με συντελεστή σεισμικής επιβάρυνσης 0.24, δηλαδή 24% της επιτάχυνσης της βαρύτητας (g). Ο προγενέστερος Κανονισμός του 1959, με τον οποίο έχουν κατασκευαστεί παλαιότερα κτίρια της περιοχής, προέβλεπε συντελεστές σεισμικής επιβάρυνσης ανάλογα με την επικινδυνότητα του εδάφους από 6% έως 12% της επιτάχυνσης της βαρύτητας (g) και με βάση τα πρόσθετα άρθρα του Κανονισμού το 1984, οι συντελεστές αυτοί έπρεπε να πολλαπλασιαστούν επί 1.5 (από 9% έως 18%) για τα κτίρια μεγάλης σπουδαιότητας.

Από την προκαταρκτική επεξεργασία των δεδομένων των τοπικών επιταχυνσιογράφων προκύπτει ότι οι μέγιστες τιμές της επιτάχυνσης του εδάφους στη στενή περιοχή του επικέντρου δεν ξεπέρασαν το 10%g ενώ οι οικισμοί που υπέστησαν τις περισσότερες βλάβες (Γλυκή και Ποταμιά στη Θεσπρωτία και Σκαφιδωτή, Σκοτεινό, Κυψέλη, Ρεματιά, Σφηνωτό, Κοτσανόπουλο, Σκιαδά και Καναλλάκι στην Πρέβεζα) είναι μέσα στη ζώνη με επιταχύνσεις μεγαλύτερες από 5%g. Η Ηγουμενίτσα και τα Ιωάννινα δέχθηκαν επιταχύνσεις της τάξης του 1%g, οι οικισμοί Καρτέρι, Μαργαρίτι και Αργυρότοπος στη Θεσπρωτία βρέθηκαν στη ζώνη μεταξύ 1,5%g και 2,5%g, η Παραμυθιά, το Καρβουνάρι και η Σαμονίδα στο Σούλι στη ζώνη μεταξύ 3%g και 4%g, ενώ ο Λούρος και η Καστροσυκιά στην Πρέβεζα μεταξύ 2,5%g και 3%g.

Απόκριση των κατασκευών

Οι καταστροφικές συνέπειες ενός σεισμού εξαρτώνται και από την επίδραση του εδάφους και της τοπογραφίας. Όμως, για να το πούμε με απλά λόγια, τόσο οι σύγχρονοι Αντισεισμικοί μας Κανονισμοί (φάσματα σχεδιασμού ΕΑΚ 2003 και EC8- Ευρωκώδικας 1998), όσο και οι παλιότεροι (ΕΑΚ 1959 και τα πρόσθετα άρθρα 1984) προβλέπουν στην περιοχή για τη μελέτη των κτιρίων πολύ υψηλότερους σεισμικούς συντελεστές από τις εδαφικές επιταχύνσεις του σεισμού. Οι τιμές, δηλαδή, σχεδιασμού όλων των Κανονισμών έχουν κατά πολύ υπερκαλύψει τις σεισμικές δράσεις που αναπτύχθηκαν στην περιοχή από το σεισμό της 21/3.

Παρόλα αυτά, εκτός από τις αστοχίες και τις βλάβες σε κτίρια από τοιχοποιία ή λιθοδομή (πέτρινα) – κτισμένα πριν από πολλά χρόνια χωρίς αντισεισμική προστασία – είχαμε σοβαρές ζημιές σε κτίρια από οπλισμένο σκυρόδεμα (ρηγματώσεις σε φέροντα στοιχεία, αποκολλήσεις τοίχων πλήρωσης και στεγών) ακόμη και σε νεόδμητα που κατασκευάστηκαν λίγο πριν το 2000! Ευτυχώς λίγες, αλλά είχαμε! Δεν αναφέρομαι βέβαια στις πτώσεις βράχων στο οδικό δίκτυο, τις βλάβες στο ηλεκτρικό ρεύμα και σε ιστορικά μνημεία (όπως σε Εκκλησίες ή στο Κάστρο Κιάφας Σουλίου), τις ρωγμές στα επιχρίσματα και τις πτώσεις κεραμιδιών και αντικειμένων σε καταστήματα και κατοικίες (οικοσκευή), που επηρεάζουν τη λειτουργία των οικισμών, των νοικοκυριών και των πολιτιστικών μνημείων αλλά δε συνιστούν «ζωτικές» βλάβες για τις κατασκευές μας. Αναφέρομαι σε επικίνδυνες βλάβες, επαναλαμβάνω, σε νέα κτίρια από οπλισμένο σκυρόδεμα!

Συμπέρασμα

Καλές είναι οι μελέτες και οι Κανονισμοί, αλλά πρέπει όλα όσα προβλέπουν να τηρούνται και να εφαρμόζονται με «ευλάβεια» στην κατασκευή! Όπως πρέπει να τηρούνται και οι προδιαγραφές για τις αντοχές των υλικών (σκυρόδεμα, οπλισμοί, επιχρίσματα κλπ)!

Η ευθύνη γι αυτό ανήκει πρώτιστα στους μηχανικούς – που στη χώρα μας έχουν πλέον σημαντική τεχνογνωσία και επιστημονική επάρκεια στην αντισεισμική θωράκιση- αλλά ανήκει και στους ιδιοκτήτες, και στους εργολάβους, και στους προμηθευτές των υλικών Πρέπει όλοι οι κρίκοι της αλυσίδας να είναι γεροί για να μη σπάσει η αλυσίδα! Και σ’ αυτή την περίπτωση, όπως και στη μεγάλη υγειονομική κρίση που περνάμε, είναι τελικά θέμα ατομικής ευθύνης και συλλογικής υπευθυνότητας!

ΥΓ. Οι περισσότεροι με γνωρίζετε με την ιδιότητά μου σαν πολιτικού, έχω όμως σπουδάσει πολιτικός μηχανικός κι έχω ιδιαίτερα ασχοληθεί με την σεισμική συμπεριφορά των κατασκευών

In this article

Join the Conversation