Στην Σκάλα της Τζαβέλαινας

Η κατάληξη της μεγάλης χαράδρας του Αχέροντα από τις «Πύλες του Άδη», κοντά στο χωριό Σερτζιανά, γίνεται στην περίφημη «Σκάλα Τζαβέλαινας», όπου και το φαράγγι εξόδου του Αχέροντα στον κάμπο της Γλυκής.

Η Σκάλα είναι ένα κλιμακωτό μονοπάτι σκαλισμένο στο βράχο στη δεξιά όχθη, όπως ανεβαίνουμε το ποτάμι, που κατά την παράδοση ποτέ δεν μπόρεσε κάποιος να το περάσει καβάλα σε ζώο.

Η Σκάλα της Τζαβέλαινας, λέγεται πως πήρε το όνομά της από τη Μόσχω Τζαβέλα, την σύζυγο του Λάμπρου Τζαβέλα, αρχηγού των Τζαβελαίων στο Σούλι.

Σύμφωνα με την παράδοση το πέρασε μια φορά μόνο η Τζαβέλαινα κι από τότε η ονομασία παρέμεινε ως «Σκάλα της Τζαβέλαινας».

Προκαλεί εντύπωση πώς χτίστηκε ή,καλύτερα, σκαλίστηκε αυτό το μονοπάτι σ’ έναν τέτοιο γκρεμό, όπου κάτω χάσκει η άβυσος. Η παράδοση πάλι θέλει να το χτίσανε Σουλιώτισες. Δεμένες και κρεμασμένες στο βράχο σκαλίσανε το μονοπάτι και το χτίσανε.

Το θρυλικό μονοπάτι, που έμεινε με το όνομα «Σκάλα της Τζαβέλαινας,», κατά τη λαϊκή παράδοση μόνο η γυναίκα του Φώτου Τζαβέλα περνούσε καβάλα στο άλογό της. Και μια άλλη λαϊκή παράδοση συμπληρώνει πως κάποια φορά που το περνούσε μαζί με τη νύφη της, πιάστηκε στο βράχο η σαρμανίτσα του μωρού που είχε στην πλάτη της η νύφη και γκρεμίστηκαν μαζί.

Η Σκάλα της Τζαβέλαινας αποτελούσε την είσοδο στο Σούλι από την πεδιάδα του Φαναρίου, όπου και το χωριό Γλυκή. Η θέα του ποταμού καθώς και των χαράδρων και των πλαγιών που σχηματίζουν τα σουλιώτικα βουνά, είναι μοναδική.

Από τη διαδρομή αυτή απολαμβάνει κανείς πανοραμικά μεγάλο τμήμα του Αχέροντα, αλλά και τα δύο βουνά που σχηματίζουν τη χαράδρα, το «Πύργος – Μπενούκα» και το «Λαγού Ποδάρι – Τσούκα», όπως και το βουνό, όπου βρίσκεται το κάστρο της Κιάφας απέναντι από το Σούλι.

Η «Σκάλα Τζαβέλαινας», όπως και η σήραγγα, οδηγούν στο ποτάμι και από εκεί με παλιό πέτρινο γεφύρι το μονοπάτι οδηγεί προς το «μύλο του Ντάλα» και ένα άλλο ανοδικό μονοπάτι προς τη Σαμονίβα

Ο Δημήτριος Λάππας είναι φιλόλογος, ιστορικός ερευνητής και συγγραφέας
Απο το υπό έκδοση βιβλίο "ΑΧΕΡΟΝΤΑΣ, το μυθικό ποτάμι"

Φωτογραφία άρθρου: Γιώργος Μαλαμίδης