Πάνε χρόνια πολλά που έβλεπα την πόλη μας σαν την μαγεμένη πόλη των παραμυθιών. Τη λένε Παραμυθιά κι ας μην λέει παραμύθια, παρά υπέροχες αλήθειες αγώνων και αγωνίας.
Μια στάλα παιδί και είχα ήδη τρομάξει από τις μπόμπες τα μυδράλια και τις φωτιές. Και όταν αυτά τελείωσαν, εμείς παίζαμε κρυφτό στα αποκα’ι’δια των όπλων…Οι μεγάλες πέτρες, τα υπέροχα βράχια και τα νερά που μουρμούριζαν, ήταν αυτά που μπόρεσαν να σβήσουν από τις παιδικές μα ψυχές από τα φοβισμένα μας μάτια την μνήμη…τη βία… το δάκρυ του θανάτου.
Οι πόλεμοι και η συνεχείς καταστροφές ήταν μαζί με τις δολοφονίες αμάχων από τους εχθρούς μας το τίμημα της αντίστασης, το τίμημα της προδοσίας, των μέχρι χτες φίλων….αδελφών !! μας..ένα στίγμα που άφησε πληγές μέχρι και σήμερα.
Ο άνθρωπος είναι το ποιο δυνατό πλάσμα της φύσης. Χωρίς να ξεχνάει ακούμπησε όλο το βάρος της ψυχής τους στο Θεό και προχώρησε…
Μια μικρή πόλη διαμάντι ήταν η Παραμυθιά. Οι βάρβαροι καλοπερασάκηδες και κλέφτες του κόπου των Ελλήνων δεν νοιαζότανε παρά μόνο για την καλοπέρασή τους.Έτσι παιδεία, λεπτές εργασίες βιοτεχνικές και μη, εμπόριο πέρασαν στα χέρια των Ελλήνων που σιωπηλά χωρίς ο εχθρός ο βάναυσος βάρβαρος,που ήθελε και έπαιρνε όσο τους έπαιρνε. Νοιαζότανε οι αγάδες να τους χαιρετούν οι Έλληνες με σεβασμό, και όπως πάλι έλεγαν έπρεπε στην ώρα τους οι ραγιάδες να τους πληρώνουν τα χαράτσια.
Η μικρή αρχόντισσα η πόλη μας φώτιζε και φωτίζονταν από σχολεία.
Οι τουρκαλβανοί ή αλβανοτσάμηδες ήταν σε ποσοστό 90% Έλληνες εξισλαμισθέντες…Αυτοί για να μάθουν γράμματα δεν νοιάζονταν, έτσι δεν μπορούσαν να διαβάσουν και φώναζαν κάποιον Έλληνα να τους διαβάζει τα γράμματα και τις αποφάσεις, φυσικά θα μπορούσαν να πάνε στον Κατή…Καλύτερα στο ραγιά που τον φοβέριζε με τιμωρίες πολλές φοβέρες ακόμα, να του πάρουν τη γυναίκα ..
Στα σχολεία Ελληνικά ή το Σχολαρχείο ήταν για τους αλβανοτσάμηδες, για το διάολο καβάλα… Μακριά γιατί να κουράζονταν αφού είχαν τους ραγιάδες για τούτα.
Στην Πόλη μας οι Έλληνες εκτός από την εκπαίδευση του Σχολαρχείου πήγαινε και στο Διδασκαλείο ή ακόμα και στην Αθήνα στο Πανεπιστήμιο.
Έτσι στην πόλη μας άνθισε ο πολιτισμός και το όνειρο της Λευτεριάς.
Πολλές φορές αναρωτήθηκα πως οι παραμυθιώτες γνώριζαν γραφή κι ανάγνωση όχι μόνο της γλώσσας τους αλλά και πολλών γλωσσών που τις μιλούσαν άριστα. Τότε ο παππούς μου μου είπε πως κάποιες τις μαθαίναμε στο σχολαρχείο ή παραπάνω. Στο στρατό τότε της Αντάντ υπήρχαν στρατιώτες από πολλά κράτη. Εκεί μάθαιναν να μιλούν και κάποιες άλλες γλώσσες.
Αυτή ήταν η πόλη μας που φωτίζονταν και φώτιζε γύρω της φως γνώσης φως χαράς.
Στο Σχολείο Βούλγαρη χιλιάδες παιδιά μάθαιναν γράμματα μέσα σε ένα μοναδικό σχολείο το Σχολείο κόσμημα το Σχολείο του Δωρητή Βούλγαρη. Έχει κι άλλους δωρητές η πόλη μας.
Έχει όμως κι ένα υπέροχο ιστορικό Αρχείο ένα Αρχείο που ήταν σκορπισμένο και κατεστραμμένο και που σήμερα είναι μοναδικό αφού ένας ξένος το αγάπησε το αγκάλασε, ξενύχτησε, αγωνίστηκε και θα το παραδώσει άρτιο στους επερχόμενους.
Και σήμερα η πόλη μας αν και έχασε το στέμμα της πρωτεύουσας της Θεσπρωτίας, κρατάει την αρχοντιά της, με τα παζάρια της, τους χαριτωμένους συμπατριώτες,τους πολλούς και διακεκριμένους επιστήμονες. Πολλούς δε επιστήμονες υψηλού κύρους έδωσαν και τα χωριά μας ακόμη και τα δίγλωσσα που τα παιδιά στα πρώτα χρόνια εμποδίζονταν λόγω της γλώσσας.
Σήμερα υπάρχουν όλα τα εχέγγυα για ένα λαμπρό μέλλον της πόλης μας της Θεσπρωτίας.
Η γη μας γόνιμη, τα νερά πολλά έστω με κάποιες διευθετήσεις, θα έδιναν πλούτο σπάνιο σε πολλές χώρες.
Ας αγαπήσουμε την ιδιαιτέρα μας πατρίδα κι ας της δώσουμε το χέρι μας, όταν μας χρειάζεται. Είναι η πόλη μας κομμάτι της ιστορίας μας από την αρχαιότητα έως σήμερα.
Διαβάστε όλες τις ιστορίες της Βάβως, από εδώ.
*H Αλεξάνδρα Παυλίδου Θωμά, είναι συγγραφέας, ποιήτρια, βραβευμένο μέλος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών και μέλος της Διεθνoύς Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών
Join the Conversation