Στην Χρυσαυγή Παραμυθιάς, εκτείνεται μια πλαγιά σπαρμένη με ερείπια, κειμήλια και κατάλοιπα μίας από τις σπουδαιότερες αρχαίες πόλεις της περιοχής. Πρόκειται για την αρχαία Ελέα, την πρώτη πρωτεύουσα της Θεσπρωτίας.
Η ίδρυσή της τοποθετείται στα μέσα του 4ου αιώνα μ.Χ., σχεδόν 200 χρόνια πριν από τον σχηματισμό της περίφημης πανηπειρωτικής συμμαχίας «Κοινὸν Ἀπειρωτᾶν». Το μέρος που επιλέχθηκε για να χτιστεί η Ελέα έπαιξε καθοριστικό ρόλο για την ταχύτατη ακμή της. Το υψόμετρο των 500 περίπου μέτρων στις πλαγιές του Κορίλα ήταν ιδανικό για την εποπτεία ολόκληρης της κοιλάδας. Παράλληλα, με τα ορμητικά νερά του ποταμού Κωκυτού που έρρεαν σε αφθονία, πότιζαν εύκολα τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις τους.
Τα ερείπια του αρχαίου οικισμού της Ελέας από ψηλά. Στην κορυφή του οικισμού δέσποζε η Ακρόπολη της Ελέας. Ήταν δομημένη σε τρία επίπεδα, το άνω δυτικό, το μέσο και το κάτω ανατολικό, ενώ περικλειόταν από πολύ ισχυρή οχύρωση. Αρκετά μέρη των τειχών, αλλά και της Ακρόπολης σώζονται μέχρι σήμερα σε καλή κατάσταση. Ενδεικτικά, στην βορειοανατολική πλευρά, μπορούμε να διακρίνουμε σημεία όπου το πάχος τους ξεπερνά τα 3,5 μέτρα και το ύψος τους φτάνει τα 7.
Υπολογίζεται ότι εντός της οχύρωσης κατοικούσαν περίπου 3.000 Ελεάτες. Ερείπια από πολυτελή σπίτια, δημόσια κτίρια όπως ωδεία και σχολεία, αγορά, υπόγειες στοές, ένα μεγάλο θέατρο χωρητικότητας 3- 4.000 θεατών μαρτυρούν την σπουδαιότητα της αρχαίας πόλης.
Τα σύμβολα που χάραζαν οι Ελεάτες στα νομίσματά τους, υιοθετήθηκαν αργότερα από τους κατοίκους των Γιτάνων, της μεγάλης Θεσπρωτικής πόλης που διαδέχθηκε την Ελέα στην πρωτοκαθεδρία. Οι 25ετείς αρχαιολογικές ανασκαφές που ξεκίνησαν στην περιοχή το 1985 έφεραν στο φως πληθώρα αρχαιολογικών ευρημάτων και αντικειμένων που πλέον έχουν μεταφερθεί στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσπρωτίας.
Η ακρόπολη της Ελέας. Επόπτευε όλη την περιοχή από ψηλά. Η αρχαία Ελέα, λίγους αιώνες μετά την ίδρυσή της, κατέπεσε απότομα και μέχρι σήμερα, παρά την τεράστια αρχαιολογική της σημασία, φαίνεται να παραμένει ξεχασμένη. Η περιοχή κατελήφθη από τους Ρωμαίους το 168 π.Χ. και μετά τη Ναυμαχία του Ακτίου, οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να μεταφερθούν στην Νικόπολη Πρεβέζης.
Ο αρχαιολογικός χώρος της Ελέας δεν είναι δημοφιλής, αφού οι προσπάθειες που έχουν γίνει για την ανάδειξή του είναι διαχρονικά ελάχιστες. Μόλις τον τελευταίο χρόνο είναι ανοικτός και επισκέψιμος για το κοινό. Για πολλά χρόνια, οι ετήσιοι επισκέπτες του ήταν ελάχιστοι. Υπό άλλες συνθήκες, η πληθώρα ευρημάτων, η εντυπωσιακή ακρόπολη και τα καλοδιατηρημένα τείχη θα καθιστούσαν την Ελέα ως κορυφαίο πόλο έλξης του νομού.
Αντιθέτως, σήμερα, αποτελεί έναν καλά κρυμμένο θησαυρό της ορεινής Θεσπρωτίας που μόνο οι ψαγμένοι περιηγητές, οι αρχαιολάτρεις και οι ντόπιοι έχουν την χαρά να απολαμβάνουν.
Δείτε πλάνα του αρχαιολογικού χώρου της αρχαίας Ελέας από ψηλά, όπως την κατέγραψε η κάμερα του Life After Gravity:
Join the Conversation