Οι εορτές Σουλίου έγιναν και φέτος και κάποιοι υποστηρίζουν ότι η κυβερνητική εκπροσώπηση θα έπρεπε να είναι σε επίπεδο υπουργού και όχι υφυπουργού. Ωστόσο ο υφυπουργός Εθνικής Αμύνης Αθανάσιος Δαβάκης, που εκπροσώπησε την κυβέρνηση τόνισε ότι “πατώ με συγκίνηση το χώμα του Σουλίου, όχι μόνο ως εκπρόσωπος της κυβέρνησης, αλλά και ως Μανιάτης. Τους τόπους του Σουλίου και της Μάνης συνδέει η ιστορία, συνδέει η προσφορά, συνδέει το αίμα, συνδέουν όλα για όσα σήμερα είμαστε υπερήφανοι”.
***
Πάντως η οργάνωση των εκδηλώσεων ήταν επιτυχημένη και ως προς την αναπαράσταση του Κουγκίου και ως προς τα εκκλησιαστικά τελετουργικά και ως προς την κατάθεση των στεφάνων και ως προς τους παραδοσιακούς χορούς, με τη συμβολή της Περιφερειακής Ενότητας Θεσπρωτίας, του Δήμου Σουλίου της Μητρόπολης Παραμυθίας, αλλά και του Ομίλου Απόδοσης Τιμών και Ιστορικής Αναβίωσης Σουλίου, που μεθοδικά κάνει εξαιρετική και επαινετή δουλειά. Ένα ξεχωριστό τόνο στις εκδηλώσεις έδωσαν τα μέλη του Ομίλου, τα οποία με παραδοσιακές στολές και αρματωμένα ζωντάνεψαν στιγμές από το ένδοξο παρελθόν.
***
Όταν αναφερόμαστε στο Σούλι, εκεί που πρέπει να εστιάζουμε, είναι η κληρονομιά, που, άφησαν με τον ηρωισμό τους οι Σουλιώτες. Για να γίνει, όμως, αυτό, χρειάζεται η ιστορία του Σουλίου να εισαχθεί στα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμια εκπαίδευσης, γιατί τώρα, μόνο μια μικρή αναφορά γίνεται, σ’ ένα βιβλίο του δημοτικού, χωρίς την παροχή επαρκών στοιχείων.
***
Ο Μητροπολίτης Παραμυθίας Σεραπίων ήταν η δεύτερη φορά, που συμμετείχε στις εκδηλώσεις, καθώς ανέλαβε καθήκοντα τον Νοέμβριο του 2023. Η πίστη των αγωνιστών του Σουλίου ήταν μεγάλη και ήταν το ψυχικό στήριγμά τους στις μάχες τους κατά του Αλή πασά. Μάλιστα η σημαία τους είχε τη μορφή του αγίου Γεωργίου, που θεωρούσαν προστάτη τους.
***
Επίσης η δεύτερη φορά ήταν και για το δήμαρχο Σουλίου Θανάση Ντάνη, που επίσημα, με τη θεσμική του, δηλαδή, ιδιότητα, ήταν παρών στις εορτές Σουλίου. Και από πολλούς επικροτήθηκε, η αναφορά του, κατά τον χαιρετισμό, στα προβλήματα, που αντιμετωπίζουν οι σημερινοί κάτοικοι, όπως η έλλειψη βασικών υποδομών, που δυσχεραίνει κατά πολύ τις δραστηριότητές τους, που στην πλειοψηφία τους είναι κτηνοτροφικές.
***
Το ιστορικό Σούλι είναι για χρόνια εγκαταλελειμμένο από κάθε άποψη. Και τουριστικά και ως περιοχή, με αποτέλεσμα να μην προσελκύει επισκέπτες και τα προβλήματα, που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι, παραμένουν άλυτα. Πάντως κάτι φαίνεται να κινείται για το Σούλι τα τελευταία χρόνια, αλλά, επαναλαμβάνουμε, γιατί είναι ζωτικής σημασίας, οι παρεμβάσεις οφείλουν να ισορροπούν την ιστορική ανάδειξη του Σουλίου με τη δυνατότητα οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής και ανεμπόδιστης διαβίωσης των κατοίκων.
***
Ψηφίστηκε η νομοθετική ρύθμιση για το ιδιοκτησιακό καθεστώς στο Σούλι και για τα βοσκοτόπια, που αρχικά ερμηνεύεται από κάποιους ότι επί της ουσίας δεν λύνει το πρόβλημα, καθώς δεν παραχωρείται η κυριότητα, που παραμένει στο δημόσιο, αλλά η χρήση των ακινήτων. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όσοι έχουν οίκημα στο ιστορικό Σούλι ή πρόκειται να χτίσουν, δεν θα τους ανήκει, απλά θα το χρησιμοποιούν, αφού προηγουμένως ρυθμιστούν και θέματα δασολογίου και κτηματολογίου. Βέβαια μπορεί να γίνουν τροποποιήσεις στη νομοθετική ρύθμιση και να διευθετηθούν αυτά τα ζητήματα.
***
Κατά τον εορτασμό πολλά άτομα επισκέφθηκαν την οικία των Τζαβελλαίων, όπου λειτούργησε και έκθεση με διασωθέντα αντικείμενα των Σουλιωτών. Το σπίτι των Τζαβελλαίων, που στην αυλή του «ζωντανεύουν» χρόνους αλλοτινούς οι προτομές του Λάμπρου και της Μόσχως Τζαβέλα, στον ιστορικό χώρο του Σουλίου εγκαινιάστηκε ανακαινισμένο, την Κυριακή 24 Οκτωβρίου 2021,με ιδιωτική πρωτοβουλία, μετά από προσπάθειες πολλών ετών του αείμνηστου απογόνου της φάρας των Τζαβελλαίων ταξίαρχου ε.α. Λάμπρου Τζαβέλλα, που από το 1985 ανέλαβε την πρωτοβουλία ανακαίνισής του και από ερείπια, που ήταν, το αποκατέστησε με την παραδοσιακή μορφή του.
***
Και την προσπάθειά του συνεχίζει με τον ίδιο παλμό ο γιος του Κώστας Τζαβέλλας, τιμώντας με υψηλό πατριωτικό αίσθημα ευθύνης και φρόνημα την παρακαταθήκη των προγόνων του. Με μεγάλο ζήλο και κοπιώδη αγώνα κάνει ό,τι μπορεί για να μην ξεχαστεί, αλλά και να μην αλλοτριωθεί η ιστορία και το πνεύμα των Σουλιωτών.
***
Πολύ ενδιαφέρουσα ήταν η εκδήλωση, που οργανώθηκε στην οικία Τζαβέλλα: 200 Χρόνια Μνήμης: Η Έξοδος του Μεσολογγίου μέσα από το πανηγύρι τ’ Αη Συμιού-Ένα οδοιπορικό των Αη Συμιωτών σε όλη την Ελλάδα» από τον Σύλλογο Πανηγυριστών «Ο Άη Συμιός» και εκτυλίχθηκε θεατρικό δρώμενο από τον Όμιλο Απόδοση Τιμών και Ιστορικής Αναβίωσης Σουλίου. Κατά το πανηγύρι του Αη Συμιού τα μέλη κάθε παρέας συγκεντρώνονται σε προσυμφωνημένο σημείο κι από εκεί ξεκινούν με πολεμικές ή διθυραμβικές ιαχές, σαν να είναι έτοιμοι να μπουν στη μάχη. Αμέσως μετά, η ζυγιά παίζει την μπατουνάδα ή μπαντουνάδα και άλλα δρομικά τραγούδια, καθώς οι Αη Συμιώτες διαβαίνουν τους δρόμους και τα σοκάκια της πόλης του Μεσολλογίου, μεταδίδοντας ένα κύμα ενθουσιασμού και χαράς.
***
Οι εορτές Σουλίου έχουν μεγάλη σημασία, ειδικά σήμερα, γιατί στέλνουν από το παρελθόν ένα μήνυμα στο παρόν. Ποιο είναι το μήνυμα; Η εθνική συνείδηση αποτελούσε για τους Σουλιώτες πολεμιστές μια συνείδηση Γένους, μια συνείδηση ταυτισμένη με τη θρησκευτική ταυτότητα και τις παραδόσεις, μια συνείδηση της Ρωμιοσύνης. Η αντιπαράθεση των Σουλιωτών με τον Αλή, περισσότερο από κάθε άλλη, είχε τον χαρακτήρα της σύγκρουσης δύο στρατοπέδων. Η εθνική συνοχή και συνείδηση των Σουλιωτών ήταν εξαιρετικά υψηλή και ξεπερνούσε κατά πολύ τον μέσο όρο της εποχής και της περιοχής. Και αυτό γιατί η κύρια πλευρά της σχέσης τους με την οθωμανική εξουσία, παρέμενε η αντιπαράθεση, πράγμα που δεν παρατηρούνταν στην καθημερινότητα των εμπόρων, των λογίων ή ακόμα και τη συντριπτική πλειοψηφία των αρματολών, που θα πρωτοστατήσουν αργότερα στην Επανάσταση.
