Πλήθος κόσμου συγκεντρώθηκε, τη Δευτέρα 8 Σεπτεμβρίου 2025, στην πανήγυρη του Μοναστηριού Μίχλας Πέντε Εκκλησιών, το οποίο είναι αφιερωμένο στο Γενέθλιο της Θεοτόκου.
Την παραμονή της εορτής εψάλη εσπερινός μετ’ αρτοκλασίας, ενώ ανήμερα θεία λειτουργία μετ’ αρτοκλασίας, καθώς και τρισάγιο στο νεοκατασκευασμένο κενοτάφιο για τους εκτελεσθέντες από τους Γερμανούς Οσιδινιάτες τον Αύγουστο του 1944.
Μιλώντας στον Εσπερινό ο θεολόγος π. Ηλίας Μάκος τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι “η παράδοση του εαυτού μας, μιμούμενοι την Παναγία, στα χέρια του Θεού δεν ισοδυναμεί με τυφλή παράδοση στο τυφλό πεπρωμένο, με μοιρολατρική στάση ζωής, ούτε είναι κάτι που κατορθώνεται εύκολα. Το βίωμα αυτό συνιστά ανώτερη εμπειρική σοφία”.
Μετά τον Εσπερινό, και κατά τη διάρκεια παράθεσης παραδοσιακής τράπεζας, έγινε η παρουσίαση της επανέκδοσης από την Αδελφότητα του βιβλίου του αείμνηστου δασκάλου Κώστα Σωτ. Μητσέλου «Η ταυτότητα του χωριού μου – Πέντε Εκκλησιές (Οσδίνα) Σουλίου». Μάλιστα ο γιός του Σωτήρης Μητσέλος, που κάθε χρόνο μαγειρεύει υπέροχα στο πανηγύρι, παρέλαβε τιμητική διάκριση για τον πατέρα του.
Την παρουσίαση του βιβλίου έκανε ο κ. Θωμάς Μπάκας, τ. Αναπληρωτής Καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ο οποίος σημείωσε, μεταξύ άλλων, ότι “είναι μια εργασία επιμελημένη, με αντικειμενική και λεπτομερειακή πληρότητα, με σαφήνεια και με συνοχή στη σκέψη. Είναι η εργασία που έλλειπε, είναι η γραπτή μαρτυρία για την ιστορία και τη ζωή το χωριού την οποία άμα διαβάσεις μία φορά, θέλεις να την ξαναδιαβάσεις. Το βιβλίο αυτό φέρνει στις μνήμες των παλαιοτέρων την ιστορία και τη ζωή του χωριού, από πολύ παλιά, από τότε που πρωτοκατοικήθηκε η περιοχή μέχρι και σήμερα. Την παρουσιάζει μέσα από τις σελίδες του ζωντανή, την ανασταίνει, τη φέρνει ξανά στο προσκήνιο γιατί είχε ξεχαστεί, είχε χάσει τη δράση και τη γεμάτη ζωή του, από όταν οι κάτοικοι του χωριού λιγόστεψαν, αφού οι πιο πολλοί έφυγαν για να ζήσουν σε άλλα μέρη. Με αυτή την ωραία συγγραφή ο Κ. Μητσέλος δίνει μια πλήρη και ολοκληρωμένη ιστορία του χωριού, γιατί ρίχνει άπλετο φως στην ιστορία του χωριού και αποκαλύπτει πολύ καλά μερικές πτυχές της ιστορίας του τόπου που είναι περιορισμένα γνωστές μέχρι σήμερα”.
Ανήμερα στο πανηγύρι συγκεντρώθηκε αρκετός κόσμος και όλοι μαζί οι Πέντε Εκκλησιώτες έβαλαν τα δυνατά τους και πέτυχαν και φέτος το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Για τέταρτη συνεχιζόμενη χρονιά τα έξοδα (για το βραστό, εκατοντάδες μερίδες, το ψωμί, τα τυριά, τις σαλάτες κ.λπ.), κάλυψαν οι φούρνοι Πανταζή στην Ηγουμενίτσα.
Ο ιδιοκτήτης τους, πέρα από τη γενναιοδωρία του και την εν γένει προσφορά του, έχει και καρδιακές παιδικές αναμνήσεις από τους γονείς του, σχετιζόμενες με αυτό το πανηγύρι.
Οι κάτοικοι των Πέντε Εκκλησιών έχουν μεριμνήσει, ώστε να γίνουν τα απαραίτητα έργα στο χώρο της Μονής. Μάλιστα, κατόπιν ενεργειών του αείμνηστου γιατρού Χαράλαμπου Μπάτση, διατέθηκε ποσό 50.000 ευρώ από την Περιφέρεια Ηπείρου και υλοποιήθηκαν ανακαινιστικές εργασίες.
Η Μονή Γενεθλίων Θεοτόκου Μίχλας, ή αλλιώς η «Παναγιά στη Μίχλα», βρίσκεται πάνω σε λόφο του βουνού «Μίχλα» των Πέντε Εκκλησιών (παλαιά Οσδίνα). Το τοπωνύμιο «Μίχλα» οφείλει την ονομασία του στην ομίχλη (αντάρα), που το «στεφανώνει» τους χειμερινούς μήνες.
Κτίστηκε, όπως μαρτυρούν εντοιχισμένες σ αυτό επιγραφές, το 1845 από τον ηγούμενο του Μοναστηριού Βέλλιανης Λεόντιο, που κατάγονταν από τη Σέλλιανη. Ο ναός οικοδομήθηκε πάνω σε παλαιότερα θεμέλια ερημοκκλησιάς και είναι αφιερωμένο στη γέννηση της Θεοτόκου.
Η Μονή Γενεθλίων Θεοτόκου Μίχλας διέθετε κτήματα με 800 ελαιόδεντρα, 20 στρέμματα ξηρικά χωράφια και 30 στρέμματα ποτιστικά χωράφια.
Το 1874 διέθεσε 6.000 γρόσια για να κατασκευαστεί δημοτικό σχολείο στην Οσδίνα, το οποίο επιχορηγούσε με 1000 γρόσια το χρόνο. Στο Μοναστήρι λειτουργούσε μεγάλη βιβλιοθήκη με αξιόλογα πατερικά βιβλία.
Κατά καιρούς εγκαταβίωσαν στο μοναστήρι: Ο Λεόντιος, που εκοιμήθη σε βαθιά γεράματα, πέφτοντας από απροσεξία στη φωτιά. Ο παπα Αναστάσης, εφημέριος της Οσδίνας. Ο Καλλίνικος, καταγόμενος εκ Κωνσταντινουπόλεως, που απεβίωσε το 1918 από γρίπη. Ο Αντύπας, που ήταν Μικρασιάτης πρόσφυγας. Ο Κοντογιάννης, που παρέμεινε για λίγο καιρό. Και ο Αγαθόνικος, που κατάγονταν από την Κέρκυρα και ήταν εκεί μέχρι το 1955. Από τότε η Μονή διευθύνεται και φροντίζεται από το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο της Οσδίνας.
Με το πανηγύρι της Μίχλας μας δένουν θύμησες από τα παιδικά χρόνια και πάντοτε ήταν μια όμορφη πραγματικότητα, που τη λίκνιζαν οι καρποί της παράδοσης και το λιβάνι της πίστης.
Και εκπληρώνουμε ένα προσωπικό χρέος, κάθε φορά, που βρισκόμαστε εκεί, το οποίο απλώνει και σμίγει με την ευλάβεια. Γονατιστοί ανάβουμε φτωχικό αγιοκέρι, κάτι που προστάζει η ψυχή μας, το οποίο τυλίγεται στη φλόγα του ανταμώματος των λατρευτικών ύμνων, των δημοτικών ήχων και της όμορφης φύσης.