4 μήνες προφυλακισμένοι περιμένουν το δικαστήριο σαν να είναι σκληροί ποινικοί | Γράφει ο Βαγγέλης Ανασασίου

Περίπου τέσσερις μήνες έχουν περάσει από τη μέρα που αποφασίστηκε η προφυλάκιση των 13 εκ των 14 κατηγορουμένων για την πολύκροτη υπόθεση στο Τελωνείο Μαυρομματίου, με την κατηγορία της συστηματικής δωροληψίας. Από τότε, δεκατρείς άνθρωποι —ανάμεσά τους γονείς ανήλικων παιδιών, φροντιστές ηλικιωμένων, αλλά και ασθενείς με σοβαρά προβλήματα υγείας— παραμένουν προσωρινά κρατούμενοι, λες και πρόκειται για επικίνδυνους εγκληματίες ή ύποπτους φυγής.

Η απόφαση προφυλάκισης δεν αφορά την ενοχή ή την αθωότητα. Πρόκειται για ένα δικονομικό μέτρο που προβλέπεται από τον νόμο προκειμένου να διασφαλιστεί ότι ο κατηγορούμενος δεν θα διαφύγει ή δεν θα τελέσει νέα εγκλήματα όσο εκκρεμεί η υπόθεση. Όμως, στην παρούσα υπόθεση, κανείς από τους 13 δεν βρίσκεται πλέον στη θέση από την οποία υποτίθεται ότι τελέστηκε το αδίκημα. Όλοι έχουν απομακρυνθεί από την υπηρεσία τους. Καμία πρόσβαση δεν έχουν πλέον στα τελωνειακά συστήματα ή στη διαχείριση ελέγχων.

Ταυτόχρονα, κανένα στοιχείο δεν καταδείκνυε κίνδυνο φυγής. Οι περισσότεροι κατηγορούμενοι έχουν μόνιμη κατοικία, οικογένεια, εξαρτώμενα μέλη. Ορισμένοι είναι μοναδικοί φροντιστές ηλικιωμένων ή ασθενών με βαριά νοσήματα, ενώ υπάρχουν περιπτώσεις όπου και οι ίδιοι αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως καρκινοπαθείς. Ενδεικτικά, μία γυναίκα τελωνειακός, μητέρα ανήλικων παιδιών, προφυλακίστηκε παρότι το οικογενειακό της περιβάλλον εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από τη φροντίδα της.

Σύμφωνα με νομικούς κύκλους που υπερασπίζονται τους κατηγορούμενους, η παρατεταμένη προφυλάκιση συνιστά πλέον υπερβολικό περιορισμό της ελευθερίας, ιδίως όταν δεν συντρέχουν πλέον οι λόγοι που τη δικαιολογούν, όπως ο κίνδυνος υποτροπής ή διαφυγής. Όπως επισημαίνουν, «η προσωρινή κράτηση είναι το έσχατο μέτρο, όχι ποινή πριν τη δίκη».

Το δίκαιο αίτημα για αποφυλάκιση υπό όρους μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης —με περιοριστικά μέτρα όπως απαγόρευση εξόδου από τη χώρα, παρουσίαση σε Αστυνομικό Τμήμα κ.λπ.— φαντάζει σήμερα όχι μόνο λογικό, αλλά και ανθρώπινο. Δεκατρείς άνθρωποι, που δεν έχουν κριθεί ακόμη ένοχοι, κρατούνται μακριά από τις οικογένειές τους και τις ζωές τους. Η Δικαιοσύνη οφείλει να προστατεύει όχι μόνο το δημόσιο συμφέρον αλλά και τα θεμελιώδη δικαιώματα κάθε πολίτη, ανεξαρτήτως κατηγορίας.

Η κοινωνία δεν ζητά ατιμωρησία. Ζητά όμως ισονομία, αναλογικότητα και ανθρωπιά.

Βαγγέλης Ανασασίου