Δεν φαίνεται να βρήκε απήχηση η πρόταση προς την UNESCO να αναγνωριστεί το μνημείο των Σουλιωτισσών στο Ζάλογγο «ως διεθνές τοπόσημο για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών».
Διατυπώνονται διάφορες απόψεις επί του θέματος.
Η γνώμη μας είναι ότι το μνημείο αυτό, το οποίο είναι αλήθεια ότι είναι σχετικά εγκαταλελειμμένο, θα μπορούσε να αναγνωριστεί από την UNESCO ως μνημείο της αυτοθυσίας των Σουλιωτισσών για τα ιδανικά της ελευθερίας και της δημοκρατίας και να προβάλλεται το Ζάλογγο ως διεθνής τόπος της γυναικείας αντίστασης σε οποιονδήποτε κατακτητή.
Οι Σουλιώτισσες αντιστάθηκαν, όπως και όλοι οι υπόλοιποι Σουλιώτες, μικροί και μεγάλοι, στην τυραννία του Αλή Πασά, έδωσαν μαχητικό παρών σε κάθε προσπάθεια κατάλυσης της εθνικής, κοινωνικής και προσωπικής ελευθερίας τους, ώστε να μην θυματοποιηθούν.
Αυτοθυσιάστηκαν για να συμβάλλουν με το αίμα τους στο σκοπό της απόκρουσης του τυράννου, που ήθελε τον τόπο τους σκλαβωμένο.
Η θυσία τους, λοιπόν, ήταν πλήρως συνειδητή και επέλεξαν με αυτό τον τρόπο να στείλουν μήνυμα αντίστασης προς τις επερχόμενες γενιές.
Με αυτή την έννοια ο συμβολισμός του μνημείου είναι ιστορικός και συγκεκριμένος και μπορεί να αξιοποιηθεί ως σύμβολο του γυναικείου αγώνα για την ελευθερία.
Πιστές στις γεννήτριες ρίζες της Ελληνικής κληρονομιάς οι σουλιώτικες γενιές πειθαρχούσαν στο νόμο του καθήκοντος, με τρόπο που η κάθε σουλιώτικη περπατησιά ύψωνε και ένα αληθινό μνημείο γενναιότητας και ηρωισμού.
Από τη θυσία των Σουλιωτισσών στο Βράχο του Ζαλόγγου αποπνέεται η αγάπη στην υψηλή έννοια της Πατρίδας.
Στις ψυχές των κατοίκων του Σουλίου, ενός τόπου με λίγο χώμα, λίγα ξερά χορτάρια και μια αλυσίδα βουνά, ήταν ξύπνιο το αίσθημα της αλύγιστης δύναμης, κάτι, που εκφράστηκε και στο Ζάλογγο.
Το μνημείο του Ζαλόγγου στέκει σε υψόμετρο 765 μέτρων. Εικονίζει επάνω σε μία λιθόχτιστη βάση, 4 γιγαντόσωμες αφαιρετικές μορφές των Σουλιωτισσών και έχει αναφορά στη θυσία 60 περίπου Σουλιωτισσών, που περικυκλωμένες από τον οθωμανικό στρατό προτίμησαν να πέσουν μαζί με τα μωρά παιδιά τους στον γκρεμό και να θυσιαστούν, παρά να ζήσουν μία ζωή αιχμαλωσίας και ατίμωσης.
Ο διάσημος γλύπτης Γεώργιος Ζογγολόπουλος εργάστηκε για την κατασκευή του Μνημείου από το 1954 έως και το 1960. Τα εγκαίνια έγιναν στις 11 Ιουνίου 1961.
Ο χορός του Ζαλόγγου, αν και αμφισβητείται από ορισμένους σύγχρονους ιστορικούς, αποτελεί ένα ιδιαίτερα εντυπωσιακό περιστατικό, που συνέβη 18 χρόνια πριν την Ελληνική Επανάσταση του 1821, περί το τέλος του Δεκεμβρίου του 1803 στην κορυφή του όρους Ζάλογγο, εξ ου και η ονομασία του.
Κατέληξε “εν χορώ” σε μια ομαδική αυτοθυσία ορεσίβιων γυναικών της περιοχής Σουλίου, όπως μαρτυρούν Έλληνες και ξένοι ιστορικοί της περιόδου εκείνης.
Οι φήμες του συγκινητικού αυτού γεγονότος κάλυψαν πολύ γρήγορα όχι μόνο τον τουρκοκρατούμενο ελλαδικό χώρο, αλλά ήταν αυτές που κυριαρχούσαν στις ειδήσεις των Φιλελλήνων στην Ευρώπη, κατά την έναρξη της ελληνικής επανάστασης, λαμβάνοντας μάλιστα ιδιαίτερες συγκινησιακές φορτίσεις και διαστάσεις θαυμασμού, εξιδανικεύοντάς το.
Το γεγονός αυτό ανάγεται στις μάχες, που έδωσαν τα εκστρατευτικά σώματα του Αλή Πασά, όταν αποφάσισε να καταστείλει τους Σουλιώτες, που «λυμαίνονταν» περιοχές του Πασαληκίου των Ιωαννίνων.
Κατά τις τελευταίες εκείνες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις, τέταρτες κατά σειρά, όταν περικυκλώθηκαν κάποια εναπομείναντα εκεί γυναικόπαιδα των Σουλιωτών, που είχαν καταφύγει στο υφιστάμενο ομώνυμο μοναστήρι, Μονή του Ζαλόγγου, που προκειμένου να μην υποστούν την αιχμαλωσία και άλλους εξευτελισμούς, αποφάσισαν να ριφθούν σε παρακείμενο γκρεμό (φαράγγι), όπως και έπραξαν χορεύοντας και ρίχνοντας προηγουμένως τα βρέφη που κρατούσαν στην αγκαλιά τους.
Η γενναία πράξη την ηρωικών Σουλιωτισσών, που δεν είναι μύθευμα, αλλά ιστορική πραγματικότητα, είναι διαχρονικό στοιχείο της Ελληνικής ιστορίας και του αγώνα των Ελλήνων για την ελευθερία, ένας αγώνας, που δεν σταματάει ποτέ…
Και αναδείχθηκε μέσα από αυτή ο ιδανικός κόσμος του ηρωικού ήθους, της ομορφιάς, της αρετής και της θερμουργού πνοής της λευτεριάς, που αντιπροσώπευαν οι Σουλιώτες.
Φωτογραφία Γιώργος Ευσταθίου
