Κλείνει ο χρόνος, αλλά κλείνει όχι μόνο με απίστευτα μεγάλες γεωπολιτικές αλλαγές, αλλά και με κάτι βαθύτερο. Η μεταπολεμική τάξη, αυτή που χτίστηκε στα χαλάσματα του 1945, διαλύεται. Όχι με έναν μεγάλο πόλεμο, όχι ακόμα. Αλλά με μικρές παραχωρήσεις, με συνθήκες που αγνοούνται, με θεσμούς που σιγά σιγά αδειάζουν από νόημα. Το Βερολίνο του 1989 έκλεισε τον Ψυχρό Πόλεμο. Το 2025 κλείνει τον κύκλο σε αυτό ορίζαμε ως Δυτικό κόσμο και δυτικές αξίες. Οι μεγάλες αλλαγές δεν έρχονται με ανακοινώσεις. Έρχονται σιωπηλά, σε θολό γκρίζο τοπίο. Μια μέρα κοιτάς γύρω σου και καταλαβαίνεις ότι ο κόσμος που ήξερες δεν υπάρχει πια. Ότι οι συμφωνίες που θεωρούσες δεδομένες, δημοκρατία, διεθνές δίκαιο, κοινωνική αλληλεγγύη,έχουν γίνει προαιρετικές.
Η Αμερική, ο βασικός εταίρος, ο εγγυητής, ο ηγεμόνας, έχει ήδη φύγει. Όχι γεωγραφικά, αλλά ηθικά. Η επιστροφή του Τραμπ δεν είναι ατύχημα. Είναι συνειδητό πολιτικό αποτέλεσμα. Η Ουάσινγκτον δεν ενδιαφέρεται πια για οικολογικά θεματα, για ανθρώπινα δικαιώματα, για το μέλλον της Ευρώπης. Ενδιαφέρεται για δουλειές. Για ενέργεια, για εκλογικές νίκες, για μετόχους. Η Δύση,ως ηθικό όραμα , με κάποιες πολιτικές αρχές τελείωσε πρώτα στην Αμερική. Και τώρα η Ευρώπη μένει μόνη της, αμήχανη, αντιμέτωπη με μια πανισχυρη Ρωσία , και με μια Κίνα που περιμένει υπομονετικά.
Μέσα σε αυτό το κενό, μεγαλώνει και κάτι άλλο. Ο αυταρχισμός δεν είναι πια εξαίρεση,είναι η νέα κανονικότητα που εισβάλει απο παντού. Από τη Βουδαπέστη ως τη Ρώμη, από το Άμστερνταμ ως τη Βιέννη, η λογική του δίκαιου του ισχυρού κερδίζει έδαφος. Δεν είναι ο φασισμός με μπότες. Μιλάμε για τη διάλυση του κοινωνικού κράτους, την εμπορευματοποίηση κάθε δημόσιας υπηρεσίας, τη μετατροπή των μεταναστών και των αδύναμων σε εχθρούς του έθνους. Η ακροδεξιά δεν κερδίζει επειδή είναι ικανή και έξυπνη. Κερδίζει επειδή η σοσιαλδημοκρατία και η κεντροδεξιά εγκατέλειψαν τους πολλούς για να υπηρετήσουν τους λίγους, και η αριστερά διασπασμένη με παραλυτικά διλήμματα. Αποτέλεσμα οι πολλοί εκδικούνται,στρεφόμενοι όχι προς την αλληλεγγύη, αλλά προς τον θυμό.
Θυμάμαι, εργαζόμουν εκει, την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. Κανείς δεν την υπερασπίστηκε. Κανένας εργάτης δεν βγήκε στους δρόμους για το κόμμα. Κανένας στρατιώτης δεν πολέμησε για την Οκτωβριανή Επανάσταση. Και αυτό γιατί κανείς δεν πίστευε πια. Το σύστημα είχε γίνει γραφειοκρατία, προνόμια, κενά λόγια. Και όταν ήρθε η ώρα, απλώς κατέρρευσε.
Αλλά εμείς στην Ευρώπη δεν έχουμε το δικαίωμα της ίδιας παραίτησης.
Γιατί αυτό που κρατάμε δεν είναι μια ιδεολογία που απέτυχε. Είναι τα τελευταία στάδια του ανθρωπισμού. Η δημοκρατία. Το κοινωνικό κράτος. Η ιδέα ότι ο ισχυρός δεν έχει το δικαίωμα να συνθλίβει τον αδύναμο. Ότι η πολιτική δεν είναι μπίζνες, αλλά υπόθεση κοινού καλού. Ότι τα σύνορα δεν είναι τείχη θανάτου. Αν χάσουμε αυτά, δεν χάνουμε μια εποχή. Χάνουμε τον πολιτισμό μας.
Γι’ αυτό δεν μπορούμε μόνο να στεκόμαστε και να κοιτάμε. Ας είναι η Αμερική στο δικό της δρόμο. Ας είναι η ακροδεξιά δυνατή στις δημοσκοπήσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι τελείωσε το παιχνίδι. Σημαίνει ότι ο αγώνας μόλις άρχισε.
Όσοι ακόμα πιστεύουμε στη δημοκρατία, στην κοινωνική δικαιοσύνη, στον διάλογο αντί για την καταστολή, έχουμε μια υποχρέωση. Να μη σωπάσουμε. Να μην κλείσουμε τα μάτια. Να μην πούμε «έτσι είναι τα πράγματα» και απλα να τα αποδεχθούμε στην βάση τίποτα δεν αλλάζει, όλοι ίδιοι είναι.
Η ιστορία δεν γράφεται από μόνη της. Τη γράφουν οι άνθρωποι, και τη γράφουν όσοι αρνούνται να υποκύψουν.
Το 2025 δεν είναι το τέλος. Είναι αρχή μάχης. Και αυτή τη μάχη δεν την κερδίζεις αν πιστεύεις ότι ήδη χάθηκε. Την παίρνεις πίσω αν παλέψεις σαν να μην έχεις άλλη επιλογή.Γιατί δεν έχεις.
ΥΓ Και για όσους αναρωτιούνται, ναι είναι πικρή ειρωνία, αλλα δυστυχώς είναι η μοίρα της Αριστεράς, και των προοδευτικών ανθρώπων να μπαίνει καθήκον να αγωνιστούν και για τις Δυτικες αξιες. Και αυτό γιατι οι «φύλακες του πολιτισμού» γύρισαν την πλάτη στη δημοκρατία μόλις έπαψε να είναι συμφέρον. Και φυσικά γιατί οι αξίες του ανθρωπισμού δεν ανήκουν στη Δύση. Ανήκουν στην ανθρωπότητα.
