Σήμερα, γιορτάζει η εκκλησία του Αϊ-Λια στην Οσδίνα. Οι χωριανοί μας λειτουργούσαν στην εκκλησία αυτή δυο φορές το χρόνο, στη γιορτή του Προφήτη Ηλία (20 Ιουλίου) και το Σάββατο της Διακαινησίμου (το Σάββατο πριν από την Κυριακή του Θωμά).
Περισσότερα για την εκκλησία στο βιβλίο της 8ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων: «ΟΥΖΝΤΙΝΑ, Ένας μεσαιωνικός οικισμός της Θεσπρωτίας» Ιωάννινα 2014 (σελ. 100)
“Ο ναός του Προφήτη Ηλία είναι κτισμένος σε χαμηλή πλαγιά ανατολικά του οικισμού και σε μακρινή απόσταση από τα υπόλοιπα μνημεία. Ο σημερινός ναός, διαστάσεων 8,50μ. Χ 5,50μ. είναι μονόχωρος και είναι κτισμένος πάνω στα θεμέλια παλαιότερου ναού.
Ανατολικά εξέχει η τρίπλευρη αψίδα του ιερού. Φέρει δίρριχτη ξυλοστέγη με επικάλυψη από κεραμίδια.
Άνοιγμα θύρας και παραθύρου υπάρχουν στη νότια πλευρά. Μια δεύτερη θύρα στη δυτική πλευρά του ναού έχει τοιχιστεί. Σχιστολιθική πλάκα με εγχάρακτη επιγραφή εντοιχισμένη δίπλα στην είσοδο της νότιας πλευράς μας πληροφορεί για το χρόνο επισκευής του ναού:
«Έτος 1958
Μαρτίου 13
γιώργη τάσης
γιώργη βενέτης
πλέρωναν
μάστρο χρήστος
δούλευε».
Οι εξωτερικές επιφάνειες των τοιχοποιιών είναι επιχρισμένες. Τη νότια και δυτική πλευρά περιτρέχει χαμηλό πεζούλι.
Εσωτερικά το κτιστό τέμπλο διαχωρίζει τον κυρίως ναό από το ιερό βήμα. Φέρει δύο εισόδους προς το ιερό με τρεις ορθογωνισμένες εσοχές για την τοποθέτηση των εικόνων, όπως και τα υπόλοιπα κτιστά τέμπλα των ναών του Αγίου Δημητρίου και Αγίου Αθανασίου. Ανατολικά εξέχει η κόγχη του ιερού, της πρόθεσης και του διακονικού. Τετράγωνη κόγχη υπάρχει στο βόρειο τοίχο του ιερού, ενώ μικρό αβαθές αψίδωμα υπάρχει στη νότια τοιχοποιία του κυρίως ναού. Οι τοιχοποιίες εσωτερικά καλύπτονται από στρώμα ασβέστη. Κτιστή βάση αναλογίου, κυκλικής διατομής, υπάρχει στη νότια πλευρά του ναού. Το δάπεδο του ναού είναι κατασκευασμένο από ορθογώνιες ασβεστολιθικές πλάκες, ενώ φυσικός βράχος εισχωρεί στο εσωτερικό του και καταλαμβάνει τμήμα του δαπέδου, όπως και στην περίπτωση του ναού των Ταξιαρχών.
Αναφέρεται ότι ο ναός περιβαλλόταν από λιθόκτιστη μάντρα που περίκλειε ελαιοτριβείο, οι μηλόπετρες του οποίου σήμερα είναι διάσπαρτες στο χώρο (Σπ. Μουσελίμης).
Ο σημερινός ναός χρονολογείται στον 18ο αιώνα . Ωστόσο η αρχική του φάση θα μπορούσε να τοποθετηθεί στον 17ο αιώνα, λόγω της ομοιότητας της κάτοψης με τους υπόλοιπους ναούς της Οσδίνας.
Σημείωση:
Η δαπάνη των εργασιών της αποκατάστασης του ναού έγινε από δωρητή του σημερινού χωριού Πέντε Εκκλησιές. Οι εργασίες πραγματοποιήθηκαν κατά το έτος 2008 και περιελάμβαναν αντικατάσταση της στέγης, αποκατάσταση του δαπέδου και του πεζουλιού στη νότια πλευρά του ναού, σποραδική καθαίρεση επιχρισμάτων, καθώς και ξύλινων κουφωμάτων».
Υ. Γ.
Για την ιστορία αναφέρω εν συντομία την ιστορία αποκατάστασης των ναών. Στις αρχές του Μάη του 2006 ο αδερφός μου, ο Παύλος λίγο πριν φύγει για το μεγάλο ταξίδι στις 17.5.2006, είπε στους χωριανούς μας ότι αναλαμβάνει αυτός να ανακαινίσει την εκκλησία του Αϊ-Λια, γιατί η στέγη ήταν έτοιμη να πέσει και πρότεινε να κάνουν το ίδιο και οι άλλοι χωριανοί μας για τις άλλες εκκλησίες. Δυστυχώς σε λίγες μέρες έφυγε, αλλά με είχε ενημερώσει για την υπόσχεσή του κι έτσι εκπλήρωσα εγώ την υπόσχεσή του. Συγκροτήθηκε επιτροπή αποκατάστασης των ναών της Παλιοχώρας (Παλιάς Οσδίνας), αποτελούμενη από την Παναγιώτα Μ. Νικολάου, το Σωτήρη Κ. Μητσέλο, το Μανώλη Ανδρ. Μητσέλο και το Μάνθο Θ. Λάμπρου. Το 2008 τελείωσαν οι εργασίες στον Αι-Λια. Εκτός από τη στέγη άλλαξαν και τα κουφώματα, την πόρτα την έβαλε η θεία μου Βασιλική Κ. Μπάτση- Γεωργίου και το παράθυρο ο θείος μου, πρώτος ξάδερφος του πατέρα μου, Περικλής Γεωργίου. Επίσης η θεία μου Όλγα Χρ. Νικολάου ανέλαβε τον Άγιο Δημήτριο και η Μαρίνα Ιω. Παππά τον Άγιο Αθανάσιο. Το Καλοκαίρι του 2010 η Αδελφότητα σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Σύλλογο και την Κοινότητα του χωριού μας έκαναν μεγάλη εκδήλωση στο σχολείο του χωριού μας για την Παλιά Οσδίνα. Στην εκδήλωση αυτή ήταν προσκεκλημένη και κεντρική ομιλήτρια η τότε διευθύντρια της 8ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων κ. Βαρβάρα Παπαδοπούλου. Στη συνέχεια ανέλαβε το Υπουργείο Πολιτισμού τη στερέωση και αποκατάσταση όλων των ναών, και της Παναγίας και των Ταξιαρχών. Αν δεν είχε συγκροτηθεί η επιτροπή αυτή δεν θα γινόταν αυτά τα έργα, γιατί στην αρχή υπήρχαν αντιδράσεις και η Μητρόπολή μας δεν έδινε την απαιτούμενη άδεια για να ξεκινήσουν οι εργασίες. Πολλές ευχαριστίες για την πολύτιμη προσφορά τους!
Join the Conversation