Όλοι οι μήνες του χρόνου εκτός από τις Κυριακές έχουν και τις γιορτές των Αγίων μας. Όλο το χρόνο οι Χριστιανοί έχουν την χάρη και την ευλογία να γιορτάζουν τους Αγίους μας όχι μόνο με εκκλησιασμό, αρτοκλασίες και υψώματα μα και με πανηγύρια, γλέντια, φαγοπότι, σε κάποια εκκλησιά ή σε κάποιο ξωκλήσι που εκεί αφού ανάψουν τα κεριά τους προσκυνήσουν κοινωνήσουν θα γλεντήσουν όλοι μαζί σαν αδέλφια.
Εν Χριστώ Αδελφοί. Την πρώτη του Ιουλίου αρχίζαν τα πανηγύρια στα χωριά μας με τους Άγιους Ανάργυρους τους Θαυματουργούς. Κάθε μέρα υπάρχουν Άγιοι που γιορτάζουν εγώ θα σας πω για τους Αγίους που εμείς στα χωριά μας κάνουμε γιορτές και γλέντια.
Στις επτά του μηνός η Αγία Κυριακή. Ποιο χωριό δεν γιορτάζει στη Αγία Κυριακή γύρω από την Παραμυθιά; Άλλοι κατά το Πόποβο που το λένε και Αγία Κυριακή και άλλοι για άλλα χωριά γύρω. Πολλά χωριά μας γιορτάζουν με μεσημεριανό γλέντι φαγητό και παρέες με χορό ως το βράδυ. Το Πολύδωρο γιορτάζει την Αγία Κυριακή στο μικρό πολύ όμορφο εκκλησάκι που είναι στη θέση της εκκλησίας του παλιού μοναστηριού. Όταν ζούσαμε στην Παραμυθιά πηγαίναμε στο μικρό εκκλησάκι που είναι χτισμένο πάνω στο βράχο μετά από θαύμα της Αγίας μας σε ένα τούρκο. Αυτός έχτισε την εκκλησία πάνω στην πέτρα.
Στις δέκα επτά γιορτάζουμε την Αγία Μαρίνα, εκεί στο μοναστήρι της Μίχλας μαζεύονται οι Θεσπρωτοί για να γλεντήσουν σε ένα μαγευτικό μέρος. Χορός φαγητό, γλέντι
Στις είκοσι του μηνός αρχίζουν να αντιλαλούνε τα βουνά. Υπάρχει κορφή χωρίς τον Αηλιά της; Σε κάθε κορφή και εκκλησιά σε κάθε κορφή και πανηγύρι. Στο Πολύδωρο κάνουν πανηγύρι και του Αηλιός.
Στις είκοσι έξη του μηνός γιορτάζουμε την Αγία Παρασκευή, σε όλη τη Θεσπρωτία υπάρχουν πάρα πολλοί ναοί της Μεγαλομάρτυρος Παρασκευής. Όταν ήμασταν στην Παραμυθιά με τα πόδια πηγαίναμε στο Σούλι. Και στο πολύδωρό γιορτάζουν το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής. Τα φαγητά γλυκά ούζο ή τσίπουρο κρασί φέρνουν οι ιδιοκτήτες της εκκλησίας μας.
Σε διπλανά χωριά γιορτάζουν στις είκοσι επτά του μηνός τον Άγιο Παντελεήμονα τον Θαυματουργό.
Κάθε μέρα έχει γιορτές μα εμείς εκεί στην Ήπειρο έχουμε τις αδυναμίες μας.
Τα παλιά χρόνια οι γιορτές είχαν καλύτερο χρώμα. Την παραμονή της γιορτής έρχονταν και από τα γύρω χωριά στους συγγενείς. Το πρωί όλοι στην εκκλησιά εκτός από την κυρά του σπιτιού που κάθουνταν να ετοιμάσει για το πανηγύρι. Πίτες, κρέας ψημένο στη γάστρα με πατάτες ή με μανέστρα. τυρί φρέσκο και γιαούρτι αυγά με τυρί…. Έπρεπε οι ξένοι να καλοπεράσουν για να έρθουν και του χρόνου να τιμήσουν τον Άγιο και το χωριό τους. Έτρωγαν κάτω από ένα δένδρο και κει υπήρχε στο κέντρο και το αλώνι για το χορό. Αν ήταν μέσα στο χωριό έτρωγαν στο σπίτι όλοι να πουν και δυο κουβέντες και το γιόμα να πάνε ξανά στο γλέντι.
Τα ξερά σύκα απλώνουνταν σε ένα καλάθι μαζί με σταφίδες και καρύδια να παίρνει όποιος θέλει όπως και το καθάριο ψωμί. Το Καλοκαίρι έχει ο Θεός απ΄΄ όλα και τα χαρίζει στον άνθρωπο να χαίρεται και να Τον ευλογεί.
Πεπόνια, καρπούζια ντομάτες πιπεριές κολοκύθια, καστραβέτσια, ξυλάγγουρα, σταφύλια σύκα τα αγαθά του Αβραάμ και του Ισαάκ όπως λέγανε οι βάβες. Κοιμούνταν και τούτο το βράδυ και το πρωί έφευγαν με τα σακούλια γεμάτα. Μα και με γεμάτα σακούλια είχαν έρθει. Τούτη η κοσμαντάμωση είχε πολλά καλά. Πηγαίνοντας νέοι γέροι σε ένα συγγενή γνωριζαν οι νέοι τα σόγια τους, έβλεπαν και καμιά κοπέλα ή παιδί και ταίριαζαν και γάμους. Πολλές φορές χωρίς να ρωτηθούν οι τσιούπρες. Ακόμα εδώ σε τούτες τις ώρες της χαράς κλείνονταν και αγοραπωλησίες της παραγωγής του κάθέ ενός.
Ο παππούς μου ο Χρήστος έκλεινε στην Παραμυθιά και στα χωριά τα ζώα που θα γεννιούνταν το Χειμώνα. Έκλεινε και το γάλα για τα μπαντζαριά.
Στο γλέντι οι νέοι χόρευαν μετά τον παπά το δάσκαλο και τον πρόεδρο. Οι τσούπρες μετά. Τα αγόρια χόρευαν πηδηχτούς χορούς τσάμηκους και οι κοπέλες χόρευαν τους ίδιους χορούς μα διαφορετικά ακόμη και στα βήματα. Μικρά σεμνά τα βήματα των κοριτσιών, χωρίς κωλιές, και με τα μάτια χαμηλά και οι ξένοι να τις κρατάνε με το μαντήλι όχι με τα χέρια και γένει η οικογένεια σουργιούνι…
Καμάρωναν οι γονείς για τη σεμνότητα των τσιουπριών τους. Οι γέροι και οι γριές χόρευαν τραγούδια πατριωτικά η οικογενειακά στα τρία ή κοφτό οι άνδρες. Η γιαγιά μου χόρευε το κλήμα Μάρω εχεις στην αυλή. Η προγιαγιά μου το λυγερόν σπαθί μου. Εσείς τον τούρκο σφάξατε τον τύρανο πατάξατε…
Τα όργανα χτύπαγαν σύμφωνα με τα βήματα του μερακλή χορευτή. Το ντέφι ήταν ο σκοπός Το καλό ντέφι είναι για το χορευτή η μαγκιά του όλη.Το κλαρίνο το ίδιο. Πολλοί νέοι άνδρες ήθελαν καθώς χορεύουν ο κλαριντζής να τους τραγουδάει στο αυτί. Και πολλές φορές μέσα στο χορό με ένα σφίξιμο του χεριού με ένα χαμόγελο πιάνονταν η αγάπη που από τα μάτια πιάνονταν στα χείλη κατεβαίνει κι από τα χείλη στην καρδιά ριζώνει και δε βγαίνει.
Καλές γιορτές καλά πανηγύρια καλή πατριωτική ανάταση και ψυχική ευφορία.
Και στην Παραμυθιά με τα γύρω της χωριά αυτόν τον καιρό γιορτάζουν. Πάντα με χαρά.
Καλά πανηγύρια με υγεία. Τούτη γη που την πατούμε όλοι μέσα θε να μπούμε. Τούτη γη με τα χορτάρια, τρώει νιους και παλληκάρια.
*H Αλεξάνδρα Παυλίδου Θωμά, είναι συγγραφέας, ποιήτρια, βραβευμένο μέλος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών και μέλος της Διεθνoύς Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών
Join the Conversation